Lục Vân Tiên

Tóm tắt & Review (Đánh Giá) tác phẩm thơ Nôm: Lục Vân Tiên của tác giả Nguyễn Đình Chiểu.

Lục Vân Tiên là một tác phẩm truyện thơ Nôm của Nguyễn Đình Chiểu, được sáng tác theo thể lục bát vào đầu những năm 50 của thế kỷ 19 và được Trương Vĩnh Ký cho xuất bản lần đầu tiên vào năm 1889. Đây là một trong những sáng tác có vị trí cao của văn học miền Nam Việt Nam. Tác phẩm được Abel des Michels dịch sang tiếng Pháp với tên gọi Lục Vân Tiên cổ tích truyện - Histoire de Luc Van Tien năm 1899.

Truyện Lục Vân Tiên (mà người miền Nam thường gọi là thơ Lục Vân Tiên) là một cuốn tiểu thuyết về luân lý, cốt bàn đạo làm người với quan niệm văn dĩ tải đạo. Tác giả muốn đem gương người xưa mà khuyên người ta về cương thường – đạo nghĩa.

Nội dung của truyện như sau:

Lục Vân Tiên quê ở huyện Đông Thành, khôi ngô tuấn tú, tài kiêm văn võ. Nghe tin triều đình mở khoa thi, Vân Tiên từ giã thầy xuống núi đua tài. Trên đường về nhà thăm cha mẹ, gặp bọn cướp Phong Lai đang hoành hành, chàng đã một mình đánh tan bọn cướp, cứu được Kiều Nguyệt Nga. Cảm ân đức ấy, Nguyệt Nga tự nguyện gắn bó suốt đời với Vân Tiên và tự tay vẽ một bức hình chàng giữ luôn bên mình. Còn Vân Tiên tiếp tục cuộc hành trình, gặp và kết bạn với Hớn Minh, một sĩ tử khác.

Sau khi về nhà thăm cha mẹ, Vân Tiên cùng tiểu đồng lên đường đi thi, ghé thăm Võ Công, người đã hứa gả con gái là Võ Thể Loan cho chàng. Từ đây, Vân Tiên có thêm người bạn đồng hành là Vương Tử Trực, tới kinh đô lại gặp Trịnh Hâm, Bùi Kiệm. Thấy Vân Tiên tài cao, Hâm và Kiệm sinh lòng đố kị, ghen ghét. Lúc sắp vào trường thi, Vân Tiên nhận được tin mẹ mất, liền bỏ thi trở về quê chịu tang. Dọc đường về, Vân Tiên đau mắt nặng rồi bị mù cả hai mắt, lại bị Trịnh Hâm lừa đẩy xuống sông. Nhờ giao long dìu đỡ đưa vào bãi, Vân Tiên được gia đình ông ngư cứu mạng. Sau đó, chàng lại bị cha con Võ Công hãm hại đem bỏ vào hang núi Thương Tòng. Được Du thần và ông Tiều cứu ra, Vân Tiên may mắn gặp lại Hớn Minh (vì trừng trị cậu công tử con quan ỷ thế làm càn mà Hớn Minh phải bỏ thi, sống lẩn tránh trong rừng). Hớn Minh đón Vân Tiên về an dưỡng bệnh. Khoa thi năm ấy Tử Trực đỗ thủ khoa, trở lại nhà họ Võ hỏi thăm tin tức Vân Tiên. Võ Công ngỏ ý muốn gả Thể Loan, bị Tử Trực cự tuyệt và mắng thẳng vào mặt, Võ Công hổ thẹn quá ốm chết.

Nghe tin Lục Vân Tiên đã chết, Kiều Nguyệt Nga thề sẽ thủ tiết suốt đời. Thái sư đương triều hỏi nàng cho con trai không được, đem lòng thù oán, tâu vua bắt Nguyệt Nga đi cống giặc Ô Qua. Thuyền đi tới biên giới, nàng mang theo bức hình Vân Tiên nhảy xuống sông tự tử. Phật Bà Quan Âm đưa nàng dạt vào vườn hoa nhà họ Bùi. Bùi Công nhận nàng làm con nuôi, nhưng Bùi Kiệm lại nằng nặc đòi lấy nàng làm vợ. Nguyệt Nga phải trốn khỏi nhà họ Bùi, vào rừng nương tựa một bà lão dệt vải.

Lục Vân Tiên ở với Hớn Minh, được tiên cho thuốc, mắt lại sáng, liền trở về nhà thăm cha, viếng mộ mẹ, thăm cha của Kiều Nguyệt Nga. Đến khoa thi, chàng đỗ Trạng nguyên và được nhà vua cử đi dẹp giặc Ô Qua. Hớn Minh được tiến cử làm phó tướng. Đánh tan giặc, Vân Tiên một mình lạc trong rừng và gặp lại Nguyệt Nga. Chàng về triều tâu hết sự tình, kẻ gian ác bị trừng trị, người nhân nghĩa được đền đáp, Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga sum vầy hạnh phúc

Mục đích chính của Nguyễn Đình Chiểu khi viết tác phẩm Lục Vân Tiên là để truyền dạy đạo lý làm người:

Hỡi ai lẳng lặng mà nghe

Dữ răn việc trước, lành dè thân sau

Trai thời trung hiếu làm đầu

Gái thời tiết hạnh là câu trau mình.

***

Review

Lục Vân Tiên là một tác phẩm truyện thơ Nôm tiêu biểu của văn học trung đại Việt Nam. Tác phẩm đã đạt được nhiều thành công cả về nội dung và nghệ thuật.

Về nội dung, Lục Vân Tiên là một tác phẩm giáo huấn, đề cao đạo lý làm người. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình tượng của những người anh hùng nghĩa hiệp, sẵn sàng xả thân cứu khốn phò nguy, trừ gian diệt ác, bảo vệ lẽ phải, công lý. Đó là Lục Vân Tiên, người đã đánh tan bọn cướp Phong Lai, cứu Kiều Nguyệt Nga; là Hớn Minh, người đã giúp đỡ Vân Tiên khi chàng bị mù và bị hãm hại; là Vương Tử Trực, người đã dám đứng lên đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu.

Bên cạnh đó, tác phẩm cũng ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam, như: Kiều Nguyệt Nga, người con gái trung trinh, hiếu thảo, thủy chung; Thể Loan, người con gái hiền lành, nết na, đức hạnh.

Về nghệ thuật, Lục Vân Tiên được viết theo thể lục bát, một thể thơ dân tộc quen thuộc, dễ nhớ, dễ thuộc. Ngôn ngữ của tác phẩm trong sáng, giản dị, giàu hình ảnh, âm điệu phong phú, giàu nhạc tính.

Lục Vân Tiên là một tác phẩm có giá trị nhân văn sâu sắc. Tác phẩm đã góp phần bồi dưỡng tâm hồn, nhân cách của người đọc, giúp họ sống tốt đẹp hơn, xứng đáng là công dân của một đất nước văn minh, tiến bộ.

Một số điểm nổi bật của tác phẩm

• Tác phẩm đã thể hiện rõ tư tưởng nhân nghĩa, đạo đức của Nguyễn Đình Chiểu.
• Tác phẩm có giá trị giáo dục sâu sắc, giúp người đọc hiểu được đạo lý làm người, sống tốt đẹp hơn.
• Tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao, thể hiện tài năng của Nguyễn Đình Chiểu trong việc sử dụng ngôn ngữ, xây dựng hình tượng nhân vật, tạo dựng cốt truyện.

Kết luận

Lục Vân Tiên là một tác phẩm văn học xuất sắc, có giá trị to lớn về nhiều mặt. Tác phẩm đã góp phần làm phong phú thêm nền văn học dân tộc Việt Nam.

Mời các bạn mượn đọc sách Lục Vân Tiên của tác giả Nguyễn Đình Chiểu.