Một Người Phụ Nữ (Nobel Prize In Literature 2022)
“Tôi sẽ không còn nghe thấy giọng nói của bà nữa. […] Tôi đã đánh mất sợi dây nối cuối cùng với thế giới xuất thân của mình.”
Ấy là cảm giác của Annie Ernaux khi thực sự nhận ra mẹ mình không còn trên cõi đời. Và bà gắng đi tìm lại những gương mặt khác nhau của người mẹ ấy, một người phụ nữ vốn rất khỏe, xông xáo, cởi mở, qua đời ngày 7 tháng Tư năm 1986, sau một thời gian mắc bệnh Alzeimer. Qua sự tái hiện cuộc đời một nữ công nhân, rồi chủ hàng thực phẩm luôn lo âu về địa vị và học hỏi không ngừng, Annie Ernaux cũng cho ta thấy sự tiến triển cũng như tính hai mặt của những tình cảm mà một người con gái dành cho mẹ: tình yêu, lòng thù ghét, sự âu yếm, cảm giác tội lỗi và cuối cùng là sự gắn bó máu thịt với người đàn bà già cả đã sa sút trí tuệ. Cùng với đó phảng phất những thăng trầm của nước Pháp suốt thế kỷ 20, giống như lời tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phát biểu khi Annie Ernaux trở thành chủ nhân giải Nobel Văn chương 2022:
“Suốt 50 năm qua, Annie Ernaux viết cuốn tiểu thuyết về ký ức tập thể và riêng tư của đất nước chúng ta. Tiếng nói của bà là tiếng nói của tự do của người phụ nữ và của những điều đã bị lãng quên trong thế kỷ qua.”
Annie Ernaux sinh năm 1940 tại Lillebonne, lớn lên tại Yvetot, đều thuộc tỉnh Seine-Maritime, vùng Normandie, tây bắc nước Pháp. Bà học ngành Văn học hiện đại ở đại học Rouen, sau đó làm giáo viên văn ở Annecy, Pontoise rồi Trung tâm giáo dục từ xa quốc gia. Bà là tiến sĩ danh dự của đại học Cergy-Pontoise.
Năm 1974, bà xuất bản tác phẩm đầu tay Les armoires vides (Những ngăn kéo rỗng) kể về lần phá thai chui của bản thân vào năm 1964. Năm 1983, bà xuất bản Một chỗ trong đời, kể về cuộc đời của cha mình, và cuốn sách đã đoạt giải Renaudot. Năm 2008, bà xuất bản Les années (Những năm tháng), tác phẩm được coi là hoàn chỉnh cả về nội dung lẫn hình thức của thể loại hồi ức tập thể.
Trong suốt sự nghiệp, Annie Ernaux đã được trao rất nhiều giải thưởng: giải Renaudot (1984), giải thưởng về ngôn ngữ Pháp, giải François Mauriac (2008), giải Marguerite Youcenar (2017)… và đặc biệt, giải Nobel Văn chương (2022) vì “với lòng can đảm cùng sự nhạy bén bên trong, bà đã khám phá ra những cội rễ, những cách biệt và những câu thúc tập thể của hồi ức cá nhân”.
Bà hiện sống ở Cergy, vùng Île-de-France.
***
Tóm tắt
Một Người Phụ Nữ là một cuốn hồi ký của Annie Ernaux kể về cuộc đời của mẹ bà, bà Marie Leblond. Cuốn sách bắt đầu từ những năm 1920, khi bà Marie còn là một cô gái trẻ ở một vùng nông thôn nghèo của nước Pháp. Bà lớn lên trong một gia đình lao động, phải sớm lao động để phụ giúp gia đình. Năm 1936, bà kết hôn với ông Fernand Ernaux, một người đàn ông hơn bà 10 tuổi. Hai người có với nhau bốn người con, trong đó Annie là con út.
Cuộc đời của bà Marie trải qua nhiều thăng trầm. Bà phải vật lộn với cuộc sống nghèo khó, phải chịu đựng sự bạo hành của chồng, và chứng kiến sự ra đi của những người thân yêu. Tuy nhiên, bà cũng là một người phụ nữ mạnh mẽ, kiên cường, luôn nỗ lực vươn lên trong cuộc sống.
Cuốn sách của Annie Ernaux không chỉ là một câu chuyện về cuộc đời của một người phụ nữ, mà còn là một bức tranh sinh động về xã hội Pháp trong thế kỷ 20. Qua câu chuyện của mẹ mình, bà Ernaux đã phản ánh những biến động của lịch sử, những thay đổi của xã hội, và những ảnh hưởng của chúng đối với cuộc sống của mỗi cá nhân.
Đánh giá
Một Người Phụ Nữ là một cuốn sách đáng đọc và đáng suy ngẫm. Cuốn sách được viết với giọng văn chân thành, giản dị nhưng đầy cảm xúc. Bà Ernaux đã tái hiện cuộc đời của mẹ mình một cách sống động và chân thực, khiến người đọc có thể cảm nhận được những niềm vui, nỗi buồn, những hy vọng và thất vọng của bà.
Cuốn sách cũng là một minh chứng cho sức mạnh của ngôn ngữ. Bằng ngôn ngữ của mình, bà Ernaux đã biến những câu chuyện tưởng chừng như bình thường của cuộc sống thành những tác phẩm văn học có giá trị.
Một số nhận xét của độc giả