Người Vệ Tinh

Oslo, năm 1969.
Khi thanh tra cảnh sát trẻ tuổi Kolbjørn Kristiansen (còn gọi là K2) nhận được thông báo một tỉ phú đã gục chết trong bữa tiệc tối, anh vô cùng bàng hoàng. Bởi nạn nhân chính là Magdalon Schelderup, doanh nhân giàu có và là cựu chiến binh Kháng chiến, chỉ mới liên lạc với anh trước đó một ngày vì lo sợ mạng sống của mình đang bị đe dọa.
Đây là cuốn tiểu thuyết thứ hai nằm trong xêri về bộ đôi K2 và Patricia của tác giả Hans Olav Lahlum dành tặng cho nữ hoàng trinh thám cổ điển Agatha Christie.
Sau khi nổi tiếng nhờ phá thành công vụ án Người ruồi (với sự trợ giúp đắc lực từ Patricia Borchmann, cô gái 19 tuổi ngồi xe lăn nhưng có trí óc phán đoán siêu phàm), thanh tra cảnh sát trẻ tuổi Kolbjørn Kristiansen (gọi tắt là K2) nhận được cú điện thoại bất ngờ của tỷ phú Magdalon Schelderup muốn hẹn gặp anh vì ông ta cam đoan một trong những người gần gũi và thân thiết nhất của mình âm mưu sát hại ông vào tuần tới!
Ngày hôm sau, K2 nhận được cuộc gọi thông báo Magdalon đã bị đầu độc chết trong bữa tiệc tại nhà riêng của chính ngài tỷ phú. Mười thực khách trong bữa tối đó gồm những người thân thiết của nạn nhân: người vợ hiện tại và con gái của bà, người vợ cũ, hai người con trai, cô thư ký riêng, em gái nạn nhân, giám đốc điều hành và cặp vợ chồng là đồng đội cũ từng cùng tham gia Kháng chiến với nạn nhân.
K2 ngay lập tức thẩm vấn các nghi phạm và anh vô cùng bối rối trước sự dối trá trong lời khai của tất cả mười nhân chứng. Trong khi vụ án vẫn chưa được điều tra làm rõ thì hai người khác trong bữa tiệc lần lượt bị giết chết khiến vụ án càng đi vào ngõ cụt.
Viên thanh tra buộc phải nhờ đến sự trợ giúp của cô gái 19 tuổi ngồi xe lăn Patricia để làm sáng tỏ nhiều bí ẩn về Magdalon và những người vệ tinh quanh ông ta, luôn chịu sự ảnh hưởng và chi phối của ông ta dù nạn nhân đã chết.
Cốt truyện và nhân vật của cuốn tiểu thuyết Người vệ tinh lấy cảm hứng từ người thực. Tuy nhiên, các sự kiện xảy ra trong Thế chiến II và trong năm 1969 không dựa trên thực tế lịch sử. Với tình cảm tôn quý dành cho nữ hoàng trinh thám Agatha Christie và tinh thần làm việc bền bỉ, sáng tạo, một lần nữa tác giả Hans Olav Lahlum đã ghi được dấu ấn của mình trong thể loại trinh thám cổ điển với câu chuyện lôi cuốn về những số phận và tiểu sử khác nhau của nhiều người.

***

Hans Olav Lahlum là một sử gia Na Uy, tác giả tội phạm, người chơi cờ vua và nhà tổ chức, và chính trị gia. Ông đã viết tiểu sử về Oscar Torp và Haakon Lie, và một cuốn sách lịch sử về tất cả các tổng thống của Hoa Kỳ.

Khi viết quyển tiểu thuyết trinh thám lịch sử này tôi đã vận dụng kiến thức và kinh nghiệm của một nhà sử học, và đã cố gắng hết sức chân thật trong ngữ cảnh liên quan đến các sự kiện vào năm 1968 và Thế chiến thứ Hai. Tuy nhiên, người viết quyển tiểu thuyết này dù sao cũng là nhà văn Hans Olav Lahlum, chứ không phải nhà sử học cùng tên vốn được biết đến nhiều hơn. Và tôi cũng sử dụng sự tự do nghệ thuật mà các tác giả vẫn thường xuyên sử dụng. Tên các địa điểm và những con phố là chính xác, nhưng hầu hết những tòa nhà được đề cập đều là sản phẩm của trí tưởng tượng. Do đó, độc giả đặc biệt quan tâm sẽ có thể tìm thấy cả hai con phố Krebs và Erling Skjalgsson, nhưng sẽ không có những số nhà hoặc tòa nhà được mô tả trong quyển tiểu thuyết này. Tương tự như vậy, không thể tìm thấy một đồn cảnh sát ở Salen với cùng địa hình xung quanh hoặc cùng một kiến trúc như đã được mô tả trong chương Chín.

Một vài nhân vật phụ đã được lấy cảm hứng trực tiếp từ những nhân vật lịch sử. Còn lại, tất cả những nhân vật chính, bao gồm cả nạn nhân vụ án, ông Harald Olesen, hoàn toàn là sản phẩm tưởng tượng của tác giả và không dựa trên bất kỳ nhân vật lịch sử nào, dù là của năm 1968 hay trong Thế chiến thứ Hai. Và đối với một vài nhân vật phụ được lấy cảm hứng từ nhân vật lịch sử kia, phải nhấn mạnh rằng sự miêu tả văn chương không dựa trên bất kỳ liên quan nào với một cuộc điều tra hình sự.

Vụ án Feldmann, vốn được đề cập ngắn gọn trong tiểu thuyết này, là một trường hợp pháp lý được bàn tán rộng rãi từ năm 1946 đến 1947, trong đó hai người cựu dẫn đường qua biên giới bị kết tội sát hại một cặp vợ chồng người Do Thái trong chiến tranh với lí do tự vệ. Việc này đã được sử dụng như cứ liệu lịch sử cho quyển tiểu thuyết này, nhưng không tương ứng với cốt truyện hay bất kỳ nhân vật nào. Tuy nhiên, một vài nhân vật được lấy cảm hứng hoàn toàn hoặc một phần từ những người mà tôi biết ngày hôm nay - kể cả bản thân tôi.

Trưởng bộ phận tiểu thuyết của nhà xuất bản Cappelen Damm, Anne Tlotaker, đã là người cố vấn quan trọng nhất của tôi về cả nội dung và bút pháp của quyển tiểu thuyết này. Tôi cũng nhận được những phản hồi hữu ích từ nhà phụ trách xuất bản, Anders Heger và biên tập viên Marius Wulfsberg. Tôi cũng muốn gửi ngàn lời cảm ơn đến một nhóm những cố vấn cá nhân, những người đã đọc tất cả các phần của bản thảo và cho tôi những lời phê bình mang tính xây dựng về mặt nội dung và/hoặc ngôn ngữ. Nhóm này bao gồm em gái tôi Ida Lahlum, cùng những người bạn tốt của tôi: Ingrid Baukhol, Mina Finstad Berg, Ingrid Busterud, Anne Lise Fredlund, Kathrine Ncess Hald, Hilde Harbo, Kristin Hatledal, Bjarte Leer-Salvesen, Torstein Lerhol, Espen Lie, Ellisiv Reppen, Jane Iren Solbrekken-Nygard, Karen Thue, Arne Tjolsen và ICatrine Tjolsen. Ellisiv và Mina cũng xứng đáng được nhắc đến, đặc biệt do mối quan tâm liên tục của họ đến dự án này và sự giúp đỡ thiết thực của họ trong những lần sửa bản thảo cuối cùng.

Chỉ có thời gian mới cho chúng ta biết liệu quyển tiểu thuyết trinh thám đầu tay này của tôi cũng sẽ là quyển cuối cùng hay nó sẽ khởi đầu của một chuỗi những tiểu thuyết trinh thám lịch sử. Tuy nhiên, tôi chỉ có thể hy vọng rằng Người Ruồi cũng sẽ hấp dẫn người đọc như nó đã từng lôi cuốn tác giả. Độc giả có bất kỳ bình luận hoặc câu hỏi nào cho tác giả chỉ cần gửi email đến địa chỉ [email protected] hoặc đăng chúng lên trang Facebook của tôi.

***

Ông tỷ phú đột tử ngay trong bữa tối và mười thực khách lập tức bị đưa vào vòng nghi vấn. Hai người vợ cũ và cô thư ký đang mang thai đứa con của ông. Hai người con trai, một cô con gái. Một bà em gái của tỷ phú. Ba người bạn từ thời chống phát xít Đức trong chiến tranh thế giới II.

Ông tỷ phú bị dị ứng với lạc và ai là người đã rắc bột lạc vào đĩa thức ăn của ông, khiến ông bị lên cơn đau tim và chết ngay lập tức?

Ngay trước khi ăn, ông đã nghi ngờ đĩa thức ăn bị bỏ độc và ra lệnh cho cậu con trai thứ hai ăn thử. Cho nên anh con trai là nghi phạm đầu tiên. Nhưng án mạng không chỉ dừng lại đấy. Thủ phạm giấu mặt còn tiếp tục đe dọa tính mạng của những người khác đã có mặt trong bữa tiệc.

Viên thanh tra trẻ vào cuộc, với sự giúp đỡ của một cô gái mười chín tuổi. Điều đặc biệt ở cô gái này là cô ngồi trên xe lăn, hầu như không ra khỏi phòng mình. Nhưng cô có tài phân tích thiên bẩm và nhờ sự phân tích tội phạm của cô mà thanh tra đã dần dần gỡ mối giữa mê cung mười nghi phạm, giữa vụ án hiện tại và nghi án ám sát đồng đội kháng chiến, từ hai mươi lăm năm trước.

Tiểu thuyết vì vậy ít đánh đấm mà thiên về phân tích, lập luận, phán đoán, để tìm ra logic của những sự việc. Nhân vật thanh tra cũng không phải là người hùng siêu nhân, mà trong nhiều tình huống cũng hoảng loạn và tê liệt khi linh cảm thủ phạm đang ẩn nấp trong bóng tối và đưa anh vào tầm ngắm. Anh cũng phạm nhiều sai lầm trong quá trình điều tra, và rất yếu mềm trước cô con gái mười tám tuổi của ông tỷ phú đã chết…

Hơn một thập kỷ qua, văn chương Bắc Âu đã vượt thoát thời kỳ tẻ nhạt để bắt đầu nở rộ, đặc biệt trong thể loại trinh thám. Những nhà văn như Jo Nesbo đã tạo ra bứt phá để được người đọc chú ý. Cũng là người Na Uy, Hans Olav Lahlum không phải là con chim đầu đàn như Jo Nesbo, nhưng sách của ông cũng được đón nhận ở nhiều nước.

Điều đặc biệt, đây là cuốn sách cuối cùng mà chị Thanh Vân dịch. “Người đàn bà dịch sách” này đã dịch hơn bảy chục cuốn, trong đó có _Chúa trời của những chuyện vụn vặt, Những cây cầu ở quận Madison, Hồi ức của một geisha và một số tác phẩm của nhà văn đoạt giải Nobel J. M. Coetzee… Sáu năm qua, chống chọi với bệnh ung thư, chị vẫn miệt mài làm việc và dịch được thêm năm cuốn sách dày dặn. Chị ra đi đúng vào dịp giãn cách xã hội do dịch virus Corona. Sau khi hết giãn cách, người nhà tìm thấy số điện thoại và địa chỉ của bạn bè chị, thay mặt chị gửi tặng cuốn sách cuối cùng mà chị dịch. Đó chính là bản dịch tiểu thuyết _Người vệ tinh này.

***

Người vệ tinh là cuốn tiểu thuyết trinh thám tiếp theo trong series về bộ đôi K2 và Patricia của Hans Olav Lahlum, nhà sử học, nhà văn người Na Uy. Ngay khi ra mắt, cuốn sách đã thu hút đông đảo độc giả hâm mộ trung thành của phong cách trinh thám suy luận cổ điển.

CÁI CHẾT BẤT THƯỜNG VỚI 10 NGHI PHẠM

Người vệ tinh mở đầu bằng cái chết của vị tỷ phú Magdalon Schelderup. Điều đáng nói là trước đó một ngày, như tiên liệu trước cái chết của mình, ông đã liên lạc với thanh tra trẻ tuổi K2 rằng mình sẽ bị sát hại. Một cái chết bất thường với số nghi phạm lên tới 10 người. Điều quan trọng hơn là lời khai của bọn họ đều lấp lửng và ai cũng có động cơ để giết người. Tiếp tục hợp tác với Patricia như trong Người ruồi, K2 và người cộng sự của mình sẽ cùng phá vụ án hóc búa này như thế nào đây?

Mình không thích những cuốn sách trinh thám cổ điển cho lắm nhưng phải thừa nhận rằng, Người vệ tinh mang đến cho mình một cảm giác rất tuyệt. Một K2 là thanh tra đã có kinh nghiệm phá nhiều vụ án nhưng rất hấp tấp, nóng vội, dễ dàng đưa ra kết luận.

Đối lập với anh là Patricia, một cô gái luôn phải ngồi xe lăn, suốt ngày ôm mình đọc sách, không có kinh nghiệm thực chiến. Thế nhưng Patricia lại lí trí và tỉnh táo hơn bao giờ hết. Những cái bẫy, mưu mô có thể đánh lừa được K2 nhưng Patricia thì không.

Cũng chính sự đối lập này mà cách thức phá án của Người vệ tinh không hề khô khan như các cuốn sách khác cùng thể loại. Hai người cùng tương tác, bổ trợ cho đối phương và cùng nhau đem sự thật phơi bày ra ánh sáng.

Tuy thời gian phá án rất nhanh nhưng trong mấy ngày này, sự hoang mang, lo lắng và cả sợ hãi liên tục bủa vây lấy K2 và Patricia. Những cuộc chạm trán, đối đầu của K2 và Patricia với tên sát nhân sẽ khiến bạn hồi hộp và nghẹt thở vì quá gay cấn và kịch tính. Những cú twist được bật mí sẽ khiến bạn há hốc và kinh ngạc trước tài năng của tác giả đấy.

Bạn mình từng chia sẻ với mình rằng Hans Olav Lahlum xây dựng nhân vật K2 và Patricia khá giống với bộ đôi huyền thoại của làng trinh thám – Sherlock Holmes và Watson (series Sherlock Holmes đình đám) và mình cũng nghĩ vậy. Một nửa nóng vội nhưng cũng rất quyết đoán, nửa kia lại bình tĩnh, luôn suy xét cẩn thận, như nguyên tắc bù trừ vậy.

THIỆN ÁC, HIỆN TẠI – QUÁ KHỨ SONG HÀNH

Trên hành trình truy tìm hung thủ ấy, không chỉ manh mối, bí ẩn về cái chết ở hiện tại – Magdalon Schelderup mà quá khứ – những người đã chết từ thời Chiến tranh Thế giới thứ 2 cũng dần dần được hé lộ. Vốn là một nhà sử học, việc Magdalon Schelderup lồng ghép yếu tố lịch sử vào Người vệ tinh cũng không quá lạ. Đây cũng là một điểm cộng rất lớn cho cuốn sách này, bởi không nhiều cây viết có thể làm như vậy. Quả nhiên, thiện ác, tốt xấu, tất cả đều chỉ là lằn ranh giới mong manh của mỗi chúng ta, chỉ cần mất tự chủ một chút, tự khắc ta đã tự biến mình thành kẻ xấu lúc nào không hay…

Nhiều người tài giỏi và quyền lực, dù cố tình hay không, đều khuyến khích người khác xoay quanh họ như các vệ tinh. Magdalon Schelderup chắc chắn là người như thế, và rõ ràng không có bất kỳ một sự chống đối nào. Kết quả là cả mười thực khách này đã chuyển động quanh ông ta trong nhiều năm theo các quỹ đạo khác nhau của riêng mình.

Họ là những cá nhân vì một lý do cá nhân nào đó cứ quay quanh người khác theo một quỹ đạo nhất định là khái niệm của “người vệ tinh” được Hans Olav Lahlum sử dụng trong cuốn sách này. 10 nghi phạm ấy tựa như mười vệ tinh quay quanh nạn nhân Magdalon Schelderup với những mối quan hệ, gắn bó mật thiết. Nhưng rồi, cũng có những vệ tinh chệch khỏi quỹ đạo ấy và đâm sầm vào nhau.

KẾT

Người vệ tinh không phải là cuốn sách trinh thám hay nhất mình từng đọc nhưng xét về các tình tiết, nội dung thì chắc chắn đây là cuốn sách đứng top trong mình.

Theo mình thì Người vệ tinh không đơn thuần chỉ là một cuốn sách trinh thám. Và mình biết rằng, “người vệ tinh” tồn tại trong xã hội này rất nhiều, thậm chí nó rất gần gũi và ngay trước mắt chúng ta. Cho dù thế nào đi nữa, hay luôn là chính mình, đừng để bản thân chịu sự chi phối của người khác. Là tốt hay xấu, tất cả đều do chính bạn lựa chọn.

Hãy đọc Người vệ tinh và phiêu lưu trong hành trình truy tìm chân tướng cùng mình nhé. Chắc chắn cuốn sách này sẽ không khiến bạn thất vọng đâu.

Mời các bạn đón đọc Người Vệ Tinh của tác giả Hans Olav Lahlum & Đinh Thanh Vân (dịch).