Thú Chơi Cổ Ngoạn

Hiếu cổ đặc san số 3 - Thú chơi cổ ngoạn được học giả Vương Hồng Sển xuất bản lần đầu vào năm 1971. Thú chơi cổ Ngoạn nêu lên một niềm vui, một nếp sống tao nhã, thanh cao của những người đứng tuổi, yêu văn hóa nghệ thuật, trọng truyền thống có ý thức, ham mê sưu tầm, nghiên cứu nguồn cội các cổ vật tranh, tượng, đồ gốm sứ, …

Ở Nam Bộ, nhân vật chơi cổ ngoạn bài bản và có tên tuổi phải kể đến học giả Vương Hồng Sển. Gần 900 cổ vật được ông hiến tặng cho nhà nước đã nói lên lửa đam mê của cả một đời người.

Ai cũng biết Vương Hồng Sển viết sách về thú chơi này nhưng chuyện ông khoái đồ cổ hơn… người đẹp thì chưa chắc nhiều người nghe.

Trong "Khảo về đồ sứ men lam" (Huế), chính Vương Hồng Sển tiết lộ: "Việc đầu tiên của tôi là tìm mua một cặp chóe cho hơn đời. Tôi để ý nhiều, khi đổi lại làm việc ở Tòa Bố Sa Đéc từ năm 1928, là 4 cặp chóe… Dò dẫm suốt mấy năm trường nhưng không có chỗ nào ưng ý, cũng vì tánh khó ưa kén cá chọn canh. Bỗng đầu năm 1934, chợ Sa Đéc mọc lên một đề-bô bán thuốc Tây từ Vĩnh Long dọn về ở gần đầu cầu Cái Sơn, phố ông Hội đồng Thạnh. Người đứng bán tuy chưa phải hoa khôi nhưng chưa chồng và duyên dáng".

Cứ tưởng rồi ông sẽ say nắng người đẹp này, ai ngờ Vương Hồng Sển… thấy trong phòng có chưng một cặp chóe sơn thủy mà theo ông "chưa gặp cặp nào hạp nhãn bằng", nên hoa khôi kia bỗng trở thành thứ yếu. Cho đến ngày 24-1-1934, ông Sển mới lấy cặp chóe chỉ tốn 250 đồng, rẻ hơn được 50 đồng, khiến cho học giả mừng hết lớn.

***

Hiếu cổ đặc san gồm những số sau:

• Hiếu cổ đặc san số 1 - Phong Lưu Cũ Mới
• Hiếu cổ đặc san số 2 - Thú Xem Truyện Tàu
• Hiếu cổ đặc san số 3 - Thú chơi cổ ngoạn
• Hiếu cổ đặc san số 4 - Khảo về đồ sứ cổ Trung Hoa
• Hiếu cổ đặc san số 5 - Cảnh Đức Trấn Đào Lục
• Hiếu cổ đặc san số 6 - Cuốn sổ tay của người chơi cổ ngoạn

• Riêng các quyển 7, 8, 9 trong bộ Hiếu cổ đặc san của Vương Hồng Sển, tác giả tập trung khảo về đồ sành sứ. Thoạt tiên, học giả họ Vương dự định quyển thượng khảo về đồ sứ từ Hậu Lê đến Sơ Nguyễn, quyển trung khảo đồ sứ đi Tàu đem về và quyển hạ khảo về các đồ sành cổ của các đế vương nhà Nguyễn. Tuy nhiên, khi in thành sách thì nhà xuất bản lại in chung quyển thượng là đồ sứ từ Hậu Lê đến Sơ Nguyễn, chung với quyển hạ là đồ sứ đi Tàu đem về! Còn quyển mà tác giả cho là quyển hạ thì một nhà xuất bản khác in riêng trong một cuốn độc lập, khảo về đồ sứ men lam Huế, chuyên về đồ quốc dụng, ngự dụng, quan dụng, dân dụng, đồ phố…

***

Vương Hồng Sển (1902 - 1996), tên thật là Vương Hồng Thạnh hay Vương Hồng Thịnh (khi làm giấy khai sinh bị viết nhầm là Sển, vì đọc theo cách phát âm tiếng Triều Châu của người Quảng Đông, Trung Quốc). Ông sinh tại Sóc Trăng, mang dòng máu Việt, Hoa, Khmer, là một nhà văn, học giả, nhà sưu tập đồ cổ nổi tiếng; được xem là người có hiểu biết sâu rộng về miền Nam và rất được kính trọng trong giới sử học và khảo cổ ở Việt Nam.

Thời học sinh, ông học tại trường Collège Chasseloup Laubat (nay là trường Phổ thông trung học Lê Quý Đôn). Sau khi đậu bằng Brevet Elémentaire, ông làm công chức ngạch thư ký và phục vụ nhiều nơi từ năm 1923 đến năm 1943, trong đó có dinh Thống đốc Nam Kỳ (1939-1943). Từ năm 1948, ông làm Quyền quản thủ Viện Bảo tàng Quốc gia Việt Nam tại Sài Gòn cho đến khi về hưu vào năm 1964.

Thuở nhỏ ông thích tìm hiểu về đồ cổ. Sau khi về hưu, ông chuyên sưu tập các loại sứ gốm cổ, khảo cổ về hát bội, cải lương và cộng tác với đài Phát thanh Sài Gòn. Ngoài ra, ông còn khảo cứu về các trò chơi cổ truyền: đá dế, chọi gà, chọi cá, chơi chim, trồng kiểng, nghệ thuật chơi cổ ngoạn, nghiên cứu về chuyện tiếu lâm. Những ai muốn nghiên cứu về lịch sử miền Nam thế kỷ XX chắc hẳn sẽ tìm thấy trong các tác phẩm của ông những nguồn tài liệu bổ ích.

Một số tác phẩm có giá trị của ông có thể kể đến:

• Thú chơi sách (1960);
• Sài Gòn năm xưa (tập I, II 1960, III 1992);
• Hồi ký 50 năm mê hát (1968); Phong lưu cũ mới (1970);
• Thú xem chuyện Tàu (1970);
• Thú chơi cổ ngoạn (1971);
• Chuyện cười cố nhân (1971);
• Khảo về đồ sứ cổ Trung Hoa (1972);
• Cảnh Ðức trấn đào lục (1972);… (1993);
• Tạp bút năm Quý Dậu (1993);
• Tự vị tiếng Việt miền Nam (1994);
• Nửa đời còn lại (1995);
• … Mời các bạn đón đọc Thú Chơi Cổ Ngoạn của tác giả Vương Hồng Sển.