Hoa Văn Cây Liễu

Mùa hè năm 677, Kinh thành Trường An chìm trong dịch bệnh. Địch Công - bấy giờ đang giữ chức Đại lý tự khanh - được bổ nhiệm làm Kinh triệu doãn tạm quyền, lưu lại trấn giữ kinh thành khi triều đình di giá đến nơi khác. Trong thời gian này, dân gian lưu truyền một bài vè tiên đoán về sự lụi tàn của những dòng dõi công huân thế tộc tiền triều có liên quan mật thiết đến vận mệnh của đất nước và thành Trường An. Và khi những vị trưởng tộc thuộc các dòng dõi đột ngột tử vong một cách đáng ngờ thì cả kinh thành chìm trong nỗi hoang mang tột độ.

Trong quá trình điều tra, Địch Công và các trợ thủ phát hiện mọi manh mối đều xoay quanh một bức tranh vườn liễu. Bí mật gì được ẩn giấu đằng sau những hoa văn. Thật giả bất phân, làm thế nào để giải mã nó và đưa vụ án ra ánh sáng.

***

Robert Van Gulik (1910-1967) là một nhà Đông phương học uyên thâm, từng học Pháp luật và Ngôn ngữ phương Đông tại Hà Lan; năm 1935 nhận học vị tiến sĩ nhờ công trình nghiên cứu về Ấn Độ, Tây Tạng (Trung Quốc) và Viễn Đông. Những năm tiếp theo, liên tục làm công việc của một quan chức ngoại giao tại Trùng Khánh, Nam Kinh (Trung Quốc), Tôkyô (Nhật Bản) và một số nước khác; cuối đời trở thành đại sứ Hà Lan tại Nhật Bản. Ông là tác giả của hàng loạt cuốn sách nổi tiếng về văn hóa phương Đông, như “Trung Quốc cổ đại cầm học”, “Kê Khang cầm phú”, “Trung Quốc hội họa giám thưởng”, “Địch công án”, “Xuân mộng tỏa ngôn”, “Bí hí đồ khảo”, Trung Quốc cổ đại phòng nội khảo”…

Celebrated Cases of Judge Dee (Địch Công Án/ Những cuộc điều tra của quan Địch) gồm 16 tập. Một loại tiểu thuyết trinh thám - công án về quan án Địch Công được xây dựng dựa trên nguyên mẫu của tể tướng Địch Nhân Kiệt (630 - 700) một nhân vật có thật sống vào đời nhà Đường thế kỷ thứ VII. Sinh tại Tĩnh Châu, phủ Thái Nguyên (Sơn Tây) Địch Nhân Kiệt đã làm quan tại các địa phương dưới các chức vụ huyện lệnh, Pháp tào Tham quân, Tuần phủ,Thứ sử. Năm 47 tuổi ông về kinh đô Trường An làm Đại lý thừa Tự khanh rồi lần lượt được thăng lên Thị ngự sử, Thị lang bộ Công, thượng Thư tả thừa, hai lần làm Trung thư lệnh (tể tướng) và đô đốc dưới quyền nữ hoàng đế Võ Tắc Thiên. Phẩm chất đạo đức và tài phá án của ông đã được người đời ca tụng sủng ái đến mức như huyền thoại. Không những là người có hiểu biết về pháp luật, về tâm lý con người, Địch Công còn biết cả kiếm thuật, võ thuật lẫn chữa bệnh, một quan toà cổ đại Trung Quốc mang dáng dấp của Sherlock Holmes… Cùng với bốn hộ vệ mưu trí, dũng cảm, xả thân vì chủ như Hồng Lương, Mã Tôn, Triệu Thái và Tào Can - những giang hồ hảo hán được ông giác ngộ và cho đi theo, Địch Công đã phá được rất nhiều vụ án ly kỳ. Robert Van Gulik cũng khéo léo đưa vào bộ tiểu thuyết trinh thám này những nét văn hóa, lịch sử, phong tục của Trung Quốc.

***

Địch Công kỳ án là bộ tiểu thuyết 16 tập thuộc dòng trinh thám quan án. Nội dung tác phẩm xoay quanh nhân vật Địch Nhân Kiệt và các trợ thủ thân tín, cùng những vụ kỳ án muôn màu muôn vẻ ông đã phá giải trên hành trình thăng tiến từ một Huyện lệnh lên đến chức Tể tướng.

Có thể nói, tác giả đã hội tụ và đúc kết những gì tinh hoa nhất của hai dòng trinh thám phương Đông và phương Tây vào kiệt tác Địch Công kỳ án. Bộ tiểu thuyết được viết theo phong cách đậm chất duy lý, đồng thời cũng là tác phẩm trinh thám phương Tây đầu tiên đi theo mô tuýp trinh thám quan án và mang lại sức sống mới cho dòng trinh thám đậm chất phương Đông này. Nhờ vậy mà đến tận bây giờ, Địch Công kỳ án vẫn giữ vị trí độc tôn đặc biệt, là tác phẩm thành công nhất trong dòng trinh thám quan án.

***

CÁC NHÂN VẬT CHÍNH

ĐỊCH NHÂN KIỆT: Đại lý tự khanh* kiêm Kinh triệu doãn* tạm quyền. Ông thường được gọi là “Địch Công”.

ĐÀO CAM: trợ thủ của Địch Công, Trưởng sử của Đại lý tự.

KIỀU THÁI, MÃ VINH: trợ thủ của Địch Công, Tả Hữu Quả nghị Đô úy.

Quan viên đứng đầu Đại lý tự, cơ quan có nhiệm vụ xét lại những án nặng đã xử rồi gửi kết quả cuộc điều tra qua Bộ Hình để đệ tâu lên Hoàng đế xin quyết định.

Chức quan giữ nhiệm vụ quản lý hành chính và trị an ở kinh đô.

CÁC NHÂN VẬT KHÁC

MAI LƯỢNG: một thương nhân thuộc dòng dõi công huân thế tộc tiền triều*.

MAI THỊ: phu nhân của Mai Lượng.

DIỆP KHUÊ LÂM: một người thuộc dòng dõi Hầu gia tiền triều.

DIỆP THỊ: phu nhân của Diệp Khuê Lâm.

QUẾ HOA: tỳ nữ trong Diệp phủ.

HÀ BẰNG: một người thuộc dòng dõi Tướng gia tiền triều.

LƯ HỒNG CƠ: một đại phu nổi danh.

VIÊN NGỌC ĐƯỜNG: một ông lão múa rối giang hồ.

BẠCH LAM, HỒNG PHỈ: hai nhi nữ song sinh của Viên Ngọc Đường.

Triều đại trước.

CÁC VỤ ÁN TRONG TRUYỆN

Vụ án HOA VĂN CÂY LIỄU.

Vụ án CẦU THANG DỐC ĐỨNG.

Vụ án NÀNG NÔ TỲ BỊ SÁT HẠI.

Mời các bạn đón đọc Hoa Văn Cây Liễu của tác giả Robert van Gulik & Nguyệt Minh (dịch).