What Happened - Điều Gì Đã Diễn Ra

Đây là những gì đã diễn ra.

Đây là câu chuyện về những điều tôi đã chứng kiến, cảm thấy và suy tư trong suốt hai năm dữ dội nhất mà tôi từng trải qua.

Đây là câu chuyện về hành trình đưa tôi đến ngã rẽ lịch sử này, về cách tôi tiếp tục bước đi sau một thất bại cay đắng, về cách tôi kết nối lại với những thứ quan trọng nhất trong cuộc đời và bắt đầu nhìn về phía trước với nhiều hy vọng thay vì dằn vặt quá khứ với nhiều tiếc nuối.

Đây còn là câu chuyện về những gì đã xảy ra với đất nước của chúng ta, về lý do tại sao chúng ta lại chia rẽ đến vậy, và chúng ta có thể làm được gì để cải thiện tình hình.

Tôi không có câu trả lời cho tất cả mọi chuyện, và đây không phải những đánh giá toàn diện và đầy đủ về cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2016. Tôi không viết theo cách như vậy, vì trong cuộc chạy đua này tôi đã đứng quá gần và đóng một vai trò quá lớn. Thay vào đó, đây là câu chuyện của tôi. Tôi muốn tiết lộ một trải nghiệm vừa phấn khởi, vui vẻ, khiêm nhường, vừa gây nhiều phẫn uất, và đơn giản là không thể hiểu nổi.

Viết về trải nghiệm này không hề dễ dàng. Mỗi ngày khi còn là một ứng viên Tổng thống, tôi biết hàng triệu người đang trông chờ vào tôi, và tôi không thể chịu đựng được ý nghĩ sẽ làm họ thất vọng. Nhưng tôi đã làm họ thất vọng. Tôi đã thất bại và tôi sẽ phải sống với điều này trong suốt phần đời còn lại của mình.

Trong quyển sách này, tôi viết về những thời khắc của cuộc tranh cử mà tôi ước gì mình có thể quay trở lại và làm lại từ đầu. Nếu người Nga hack được tiềm thức tôi, hẳn họ sẽ tìm thấy một danh sách dài những điều tôi muốn làm lại. Tôi còn ghi lại những khoảnh khắc mà tôi muốn nhớ mãi, như khi đứa cháu ngoại bé bỏng của tôi lon ton chạy vào phòng lúc tôi đang luyện tập bài diễn văn tranh cử, để rồi vài tiếng sau đó, tôi bước lên bục đọc bài diễn văn này, chính thức là người phụ nữ đầu tiên được một trong hai đảng chính trị lớn nhất của Mỹ chọn ra tranh cử Tổng thống của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.

Tôi viết về những con người đã truyền cảm hứng cho tôi, từ một vị bộ trưởng ở bang South Carolina nói chuyện với tôi về tình yêu và sự tử tế, những người dân đã kề vai sát cánh với nhau trong một thị trấn bị nhiễm độc chì, đến những tình nguyện viên chiến dịch không biết mệt mỏi đã cống hiến tất cả những gì họ có vì một tương lai tốt đẹp hơn. Tôi còn chia sẻ suy nghĩ của mình về những thách thức lớn khiến tôi đau đầu nhiều thập niên qua, mà gần đây đã trở nên cấp thiết hơn. Đó là vai trò của giới tính, sắc tộc và giai cấp trong đời sống chính trị của chúng ta, đó là tầm quan trọng của sự đồng cảm của mọi người trước nhiều vấn đề quốc gia.

Tôi đang cố gắng học hỏi từ những lỗi lầm của mình. Có rất nhiều, như bạn sẽ thấy trong quyển sách này, và đó là lỗi lầm của tôi, chỉ của tôi mà thôi.

Chưa hết, chúng ta sẽ không thể hiểu được chuyện gì đã diễn ra trong năm 2016 nếu không được biết về chiến tranh truyền thông trơ tráo do Điện Kremlin khơi mào, về sự can thiệp không có tiền lệ của vị giám đốc FBI vào cuộc bầu cử này, và về việc một tờ báo chính trị đã tuyên bố email của tôi mới là câu chuyện quan trọng nhất. Ngoài ra, tất cả chúng ta còn phải đối diện với những nỗi căm ghét, giận dữ đã âm ỉ trong lòng mỗi người Mỹ bao năm nay.

Tôi biết một số người sẽ không muốn nghe những điều này, đặc biệt là từ tôi. Nhưng chúng ta phải làm sáng tỏ mọi chuyện. Những bài học chúng ta rút ra từ năm 2016 có thể giúp quyết định liệu chúng ta có thể hàn gắn nền dân chủ của mình và bảo vệ nó trong tương lai hay không, liệu chúng ta – những công dân Mỹ có thể bắt đầu hàn gắn những chia rẽ hay không. Tôi muốn các cháu ngoại của tôi và những thế hệ tương lai biết được những chuyện đã thực sự xảy ra. Chúng ta có trách nhiệm với lịch sử – và với thế giới đầy âu lo này – phải làm sáng tỏ mọi chuyện.

Tôi còn chia sẻ với các bạn những ngày đớn đau sau cuộc bầu cử. Nhiều người hỏi tôi, “Làm sao cô có thể gượng dậy nổi?” Việc đọc tin tức mỗi sáng như xát muối vào vết thương hở. Những tiết lộ mới, những cơn phẫn nộ làm cho sự việc tồi tệ thêm. Tôi như phát điên lên khi nhìn đất nước sa sút và thấy nhiều người Mỹ đang lo sợ rằng bảo hiểm sức khỏe của họ có thể bị lấy mất, để giới siêu giàu được giảm thuế. Có những lúc, tôi chỉ muốn hét lớn vào một cái gối.

Nhưng dần dần, về phương diện cá nhân, mọi chuyện trở nên ổn hơn – hoặc ít nhất là ít khủng khiếp hơn. Tôi nghĩ ngợi và viết lách một chút, rồi cầu nguyện, suy ngẫm, và, cuối cùng thì, cười rất nhiều. Tôi thường đi bộ đường dài trong rừng với chồng và hai chú chó Tally và Maisie, hai chú coi toàn bộ chuyện này nhẹ nhàng hơn chúng tôi nhiều. Tôi quây quần với bạn bè, xem mấy chương trình truyền hình mà mọi người giới thiệu nhiều năm nay cũng như rất nhiều chương trình trên kênh HGTV1. Điều tuyệt vời hơn hết thảy, tôi dành nhiều thời gian với mấy đứa cháu ngoại, kể chuyện cho chúng nghe trước giờ đi ngủ, hát hò với chúng trong phòng tắm – bù đắp cho những điều tôi đã bỏ lỡ trong suốt những tháng ngày dài vận động chiến dịch. Tôi cho rằng đây là điều mà vài người gọi là “tự chữa lành”. Hóa ra, nó rất đỗi tuyệt vời.

1 HGTV (viết tắt của Home & Garden Television): Kênh truyền hình Mỹ về sửa chữa, trang trí nhà cửa, làm vườn, làm thủ công. (Tất cả các chú thích trong sách là của người dịch).

Giờ thì, khi mọi người hỏi tôi đang như thế nào, tôi nói rằng, là một người Mỹ, tôi đang lo lắng hơn bao giờ hết – nhưng là một người bình thường, tôi đang rất ổn.

Quyển sách này là câu chuyện của hành trình đó. Viết ra nó là một sự giải tỏa. Tôi nếm trải lại toàn bộ mọi hỉ nộ ái ố một lần nữa. Nhiều lúc, tôi phải ra khỏi bàn, nằm xuống, nhắm mắt lại, và cố gắng làm đầu óc mình trống rỗng. Quyển sách này còn khó viết vì một lý do nữa: Tôi không đếm được bao nhiêu lần mình ngồi ở bàn bếp, miệt mài viết, rồi ngưng lại để xem các bản tin nóng, cảm thấy xấu hổ ghê gớm, rồi lại thở dài, và lấy cây bút đỏ ra để bắt đầu sửa lại.

Tôi đang cố gắng giảng hòa với những kỷ niệm đau đớn và ôn lại những kỷ niệm vui vẻ trong suốt chiến dịch. Trong quá khứ, vì những lý do tôi đã cố giải bày, tôi thường cảm thấy mình phải cẩn trọng trước công chúng – cảm giác như đang đi trên dây mà không có lưới bảo hộ bên dưới, nhưng giờ thì tôi đã có thể thoải mái hơn.

Sau khi hoàn tất bản thảo này, tôi sẵn sàng đối mặt với tương lai lần nữa. Tôi hy vọng rằng khi đọc đến những trang cuối cùng, bạn cũng sẽ ở đó, cùng với tôi.

Tôi luôn biết ơn vì được chọn là ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và nhận được 65.844.610 lá phiếu bầu từ cử tri của mình. Con số này – nhiều hơn nhiều so với bất cứ ứng viên Tổng thống nào từng được bầu, ngoại trừ Barack Obama – là bằng chứng cho thấy rằng kết quả bầu cử năm 2016 chưa đủ để phản ánh ý nguyện và mong muốn của mọi người dân Mỹ.

Tôi muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc đến tất cả những người đã chào đón tôi đến nhà riêng, công sở, trường học, và nhà thờ của họ trong suốt hai năm dài sôi động này; cảm ơn mọi cô bé, cậu bé đã chạy nhào vào vòng tay tôi, cật lực đập tay với tôi; và cảm ơn hàng dài những con người quả cảm thuộc nhiều thế hệ khác nhau, bằng tình yêu và sức mạnh của mình đã giúp tôi có được một cuộc đời đáng tưởng thưởng ở đất nước tôi yêu mến. Nhờ có họ, dù cho bất cứ điều gì xảy ra, tôi cảm thấy hoàn toàn hạnh phúc.

Tôi muốn bắt đầu quyển sách này với vài lời dành cho Harriet Tubman – một trong những người tiên phong. Hai mươi năm trước, tôi có xem một nhóm trẻ em diễn kịch về cuộc đời bà khi còn sống ở nông trại cũ của bà tại Auburn, New York. Chúng rất phấn khởi về người phụ nữ quả quyết và can đảm đã vượt qua mọi trở ngại để đưa những người nô lệ đến với tự do. Dù đối mặt biết bao khó khăn, bà không bao giờ đánh mất niềm tin vào phương châm sống đơn giản nhưng vô cùng mạnh mẽ: Cứ bước tiếp. Đó cũng chính là điều chúng ta sẽ làm, ngay bây giờ.

Năm 2016, chính phủ Mỹ tuyên bố rằng Harriet Tubman sẽ trở thành gương mặt được in trên tờ 20 đô la. Nếu bạn cần bằng chứng nước Mỹ vẫn có thể làm đúng, thì chính là đây.

Chuyện này sẽ khó. Nếu nó không khó, mọi người đã làm rồi.

Chính sự khó làm cho nó vĩ đại.

—Trích phim A League of Their Own

***

Tôi dành tặng quyển sách này cho đội ngũ đã đứng cùng tôi vào năm 2016.

Tôi sẽ luôn biết ơn Barack và Michelle Obama và những nhân viên của họ vì đã dốc lòng ủng hộ tôi trước, trong và sau chiến dịch bầu cử; xin dành lời cảm ơn đến Tim Kaine, Anne Holton và gia đình họ; và đến tất cả những người đã dành nhiều ngày nhiều đêm ròng rã làm việc trong tổng hành dinh của chúng tôi ở Brooklyn; các giám đốc và nhân viên bang, những đội địa phương và đội tiền trạm, nhân viên liên kết chiến dịch, những tình nguyện viên, thực tập sinh, người ủng hộ ở tất cả 50 bang; các cố vấn, nhà thầu, nhà bán hàng, đội ngũ ở DNC; các luật sư ở Perkins Coie; và tất cả bạn bè và người ủng hộ đã dốc tâm dốc sức vào chiến dịch của tôi. Ước gì tôi có thể đích thân cảm ơn từng người các bạn. Thực ra tôi có hỏi nhà xuất bản liệu tôi có thể in tên của tất cả các bạn ở đây không – hơn 6.500 người – nhưng họ nói điều này sẽ làm quyển sach dày thêm gấp đôi. Xin hãy luôn nhớ rằng tên các bạn luôn được khắc ghi trong trái tim tôi, hôm nay và ngày sau nữa.

Điều gì đã diễn ra? sẽ không thể nào diễn ra nếu không có sự giúp đỡ và hỗ trợ của một đội tuyệt vời khác nữa. Toàn bộ chuyện này là hoàn toàn cá nhân, nhưng tôi sẽ không thể nào làm nên quyển sách một mình. Tôi chân thành cảm ơn tất cả những người đã góp sức giúp tôi dù ít dù nhiều. Họ đã chứng minh một lần nữa rằng chúng ta thực sự Cùng nhau mạnh mẽ hơn.

Đầu tiên là Dan Schwerin, Megan Rooney và Tony Carrk đã dành nhiều giờ đồng hồ ngồi cùng tôi bên cái bàn trong bếp ở Chappaqua, giúp làm sống lại những ký ức và giúp tôi định hình nên quyển sách.

Dan bước vào văn phòng Thượng nghị sĩ của tôi hơn chục năm trước khi còn là một cậu nhân viên chính phủ trẻ măng và đã đồng hành cùng tôi từ thuở đó. Cậu ấy hỗ trợ tôi viết quyển sách gần đây nhất của mình là Hard Choices, dẫn dắt đội viết diễn văn của tôi trong năm 2016, và tiếp tục đồng hành cùng tôi trong quyển sách này đây. Nếu không có cậu ấy, tôi sẽ không thể hoàn thành quyển sách và nhiều thứ khác nữa. Cậu vô cùng thông minh và có tài tổ chức. Cậu cố gắng đánh vật với những thông tin và luận điểm để giúp tôi hoàn thành công việc của mình. Cậu luôn vững vàng và trầm tĩnh giữa những cơn sóng dữ, và luôn là một người bạn tốt.

Megan Rooney từng là nhân viên trong đội của tôi ở Bộ Ngoại giao, và đã quay trở lại để viết diễn văn cho tôi trong chiến dịch. Cô đã thổi vào quyển sách trí thông minh, sự dí dỏm, và tài năng kể chuyện điêu luyện, tất cả những điều này đã giúp quyển sách trở nên hấp dẫn hơn là nếu tôi làm một mình. Cô luôn chia sẻ cùng tôi nhiều suy nghĩ về nữ quyền, và mang óc hài hước, nụ cười tinh quái và đôi mắt sáng của mình vào nhiều đêm dài khi tất cả chúng tôi đều cần được vực dậy.

Cô và Dan tiếp tục cộng tác trong mối quan hệ viết lách lâu dài của mình và tôi rất vui thích chứng kiến họ ngồi cạnh nhau trên ghế bành, máy tính để trên đùi, miệt mài viết nên những đoạn văn, dù không ai nói lời nào nhưng họ vẫn cực kỳ hiểu nhau và hiểu nhiệm vụ của mình.

Tony Carrk tham gia cùng tôi trong chiến dịch 2008 như một nhà nghiên cứu, và trong năm 2016 dẫn dắt nhóm quan trọng đó.

Qua áp lực lớn và những ngày dài căng thẳng, cậu trở thành một anh chàng nhiệt tình biết hết tất cả những gì chúng tôi cần. Cậu vô cùng tận tụy và chính trực. Những đức tính này còn thể hiện khi cậu trở thành cha của một bé gái tên Celia khi chiến dịch đang diễn ra và một cậu nhóc tên Diego trong suốt thời gian quyển sách này được viết.

Huma Abedin, Nick Merrill, Cheryl Mills, Philippe Reines, Heather Samuelson, và Jake Sullivan đã ở bên cạnh tôi nhiều năm, qua nhiều chiến thắng và những thất bại. Như những lần trước đây, họ ủng hộ tôi và dự án này bằng những lời khuyên khôn ngoan và hữu dụng.

Tôi mắc nợ tất cả những người đã chia sẻ cho tôi nhiều kỷ niệm và thông tin, đã cho tôi những lời khuyên, giúp xem lại những bài báo và thông tin, và đã hỗ trợ tôi và công việc của tôi trong suốt quá trình này. Họ gồm có Emily Aden, John Anzalone, Charlier Baker, Kris Balderston, De’Ara Balenger, Shannon Beckham, Daniel Benaim, Joel Benenson, Jonathan Berkon, David Binder, Allida Black, Sid Blumenthal, Susie Buell, Glen Caplin, Dennis Cheng, Corey Ciorciari, Brian Cookstra, Brynne Craig, Jon Davidson, Howard Dean, Karen Dunn, Marc Elias, YJ Fischer, Oren Fliegelman, Oscar Flores, Tina Flournoy, Danielle Friedman, Ethan Gelber, Teddy Goff, Jorie Graham, Shane Hable, Tyler Hagenbuch, Maya Harris, Trevor Houser, Jill Iscol, Jay Jacobs, Beth Jones, Elizabeth Kanick, Grady Keefe, Ron Klain, Jen Klein, Harold Koh, Elan Kriegel, Amy Kuhn, David Levine, Jenna Lowenstein, Bari Lurie, Moj Mahdara, Jim Margolis, Capricia Marshall, Marlon Marshall, Garry Mauro, Michael McFaul, Judith McHale, Kelly Mehlenbacher, Craig Minassian, Robby Mook, Minyon Moore, Lissa Muscatine, Navin Nayak, Kevin O’Keefe, Ann O’Leary, Jennifer Palmieri, Maura Pally, Adam Parkhomenko, Matt Paul, Lauren Peterson, John Podesta, Jacob Priley, Amy Rao, Ed Rendell, Mary Kate Rooney, Emmy Ruiz, Rob Russo, Sheryl Sandberg, Marina Santos, Kristina Schake, Oren Schur, Ella Serrano, Meredith Shepherd, Bill Shillady, David Shimer, Anne- Marie Slaughter, Craig Smith, Burns Strider, Donna Tartt, Mario Testino, Opal Vadhan, Lona Valmoro, Jon Vein, Melanne Verveer, Mike Vlacich, Rachel Vogelstein, Diane von Fürstenberg, Don Walker và công ty Harry Walker, Maggie Williams, Graham Wilson, Theresa Vargas Wyatt, và Julie Zuckerbrod.

Tôi cũng dành lời cảm ơn đến những chuyên gia và những viện sĩ đã giúp tôi phát triển những chính sách được nêu trong quyển sách này và nhiều chính sách đã bao gồm những nền tảng Dân chủ tiến bộ nhất trong lịch sử. Những chính sách này tiếp tục đưa ra định hướng để xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn. Bạn có thể đọc thêm về những điều này tại www.hillaryclinton.com/issues.

Tôi sẽ không thể nào vượt qua được chuyện trong ngày bầu cử và những ngày sau đó nếu không có những bạn bè của mình. Họ giúp tôi thông suốt, đã đưa tôi đến rạp hát, đã đến thăm tôi, đã tản bộ cùng tôi, đã làm tôi cười, đã vực dậy tinh thần của tôi, và đã chịu đựng những khi tôi giải tỏa cảm xúc. Tôi luôn mong được gặp tất cả các bạn.

Tôi mắc nợ Simon & Schuster, đặc biệt là Tổng Giám đốc Carolyn Reidy, và những biên tập viên của tôi là Jonathan Karp và Priscilla Painton, họ đã dành nhiều thời gian tư vấn cho tôi và xem kỹ những bản thảo nháp. Xin dành lời cảm ơn đến đội của họ: Tamara Arellano, Phil Bashe, Eloy Bleifuss, Alice Dalrymple, Amar Deol, Lisa Erwin, Jonathan Evans, Tiffany Frarey, Megan Gerrity, Cary Goldstein, Megan Hogan, John Paul Jones, Ruth Lee-Mui, Kristen Lemire, Dominick Montalto, Laura Ogar, Anne Tate Pearce, Emily Remes, Richard Rhorer, Jackie Seow, Elisa Shokoff, Laura Tatham, và Dana Trocker.

Xin cảm ơn những luật sư của tôi: Bob Barnett, người diễn tập cùng tôi trong những buổi tranh luận và là cố vấn xuất bản; David Kendall, người đã cùng tôi vượt qua những cơn bão lũ cuồng loạn quanh những cái email và đội của họ ở Williams and Connolly – Tanya Abrams, Tom Hentoff, Deneen Howell, Michael O’Connor, Adam Perlman, Ana Reyes, Amy Saharia, Katherine Turner, và Steve Wohlgemuth.

Gửi đến những người đàn ông, phụ nữ trong Sở Mật vụ Mỹ, xin cảm ơn các bạn vì đã luôn bảo vệ cho tôi. Sự chuyên nghiệp và lòng can đảm của các bạn là một nguồn cảm hứng lớn lao.

Và gửi đến 65.844.610 người Mỹ đã bầu cho tôi, xin cảm ơn các bạn vì đã tin tưởng và tự tin vào tôi. Lần này chúng ta đã không đến được đó trong lúc này, nhưng tôi hy vọng các bạn chưa đánh mất lòng tin vào tầm nhìn mà chúng ta cùng có về một nước Mỹ tốt đẹp hơn.

Nhà thơ Max Ehrmann nói rằng, “Dù bạn làm gì, khát vọng ra sao, trong cơn ầm ĩ, hỗn độn của cuộc đời, hãy giữ bình an trong tim”. Tôi chỉ có thể bình an vì có tình yêu và sự hỗ trợ của Bill, Chelsea, Marc, Charlotte, Aidan và tất cả mọi người trong gia đình. Cảm ơn mọi người vì đã là những biên tập viên, những chuyên gia cố vấn, những người giải tỏa căng thẳng, những người mang lại niềm vui tuyệt vời nhất quả đất. Và xin cảm ơn mọi người vì đã hồ hởi khi những ngày qua tôi luôn quẩn quanh bên cạnh.

Mời các bạn đón đọc What Happened - Điều Gì Đã Diễn Ra của tác giả Hillary Rodham Clinton.