LÃNH ĐỊA ÁNH SÁNG là câu chuyện về cuộc sống của một người phụ nữ vừa ly thân với chồng, đang trong thời gian chuẩn bị để ra toà ly hôn. Đây là quãng thời gian vô cùng khó khăn của cô. Sau khi quyết định ly thân, cô chuyển ra sống cùng con gái ba tuổi ở 1 căn hộ thuê ngoài. Đó là một căn hộ có cửa sổ trổ ra tứ phía, tràn ngập ánh sáng. Tình cờ sao, đây dường như là thế giới dành riêng cho 2 mẹ con cô, khi cô đang muốn tránh mặt chồng, tránh mặt mẹ đẻ và sắp xếp lại cuộc sống để bước vào hành trình làm mẹ đơn thân đầy cô đơn, tủi thân, vất vả… của người phụ nữ vẫn còn yêu chồng và bị anh ta bỏ rơi.
Lãnh địa ánh sáng, với cách kể và lối viết vừa chân thực vừa lãng mạn, Yuko Tsushima đã đưa người đọc bước vào thế giới đầy riêng tư của nhân vật trong giai đoạn cuộc sống mới đầy khó khăn nhưng cũng đầy khát khao. Không gian đó như nép mình bên cạnh thị trấn nhộn nhịp để ngắm nhìn cuộc sống, vừa đủ là "bí thất" đầy riêng tư của hai mẹ con, cũng vừa đủ để không bỏ xa sự nhộn nhịp bên ngoài. Những giấc mơ, những mộng tưởng, sự trỗi dậy của trực giác và cả những ý nghĩ kỳ quặc của người mẹ… hay là sự thay đổi từ nội lực của người phụ nữ từ lúc chỉ biết dựa vào chồng nay phải tự mình làm trụ cột của gia đình. Một câu chuyện chân thực đủ buồn nhưng cũng rất đẹp và lấp lánh, là lời khẳng định rằng trong hôn nhân, phụ nữ cũng có quyền từ bỏ nếu gặp phải người đàn ông không thể đem lại hạnh phúc cho mình và những đảm bảo để cậy tin.
Lãnh địa ánh sáng ra đời năm 1979, là tác phẩm giành giải Gương mặt văn học Noma lần thứ nhất nhưng tính thời sự của vấn đề đặt ra trong tác phẩm vẫn còn nhiều tác động đến ngày nay, về những đổ vỡ trong hôn nhân và cuộc sống của phụ nữ đơn thân nuôi con sau khi chia tay chồng.
***
Đó là một căn hộ có cửa sổ trổ ra tứ phía.
Tôi đã sống cùng con gái bé bỏng của mình suốt một năm trên tầng cao nhất ở một tòa nhà cũ bốn tầng. Một mình hai mẹ con tôi chiếm lĩnh cả tầng, cộng thêm sân thượng. Tầng trệt là cửa hàng điện máy, tầng hai và ba - mỗi tầng được ngăn đôi cho thuê làm văn phòng. Trong tòa nhà ấy, từ một công ty vỏn vẹn hai nhân viên là cặp vợ chồng chuyên nhận đặt hàng lộng khung hay gắn lên khiên mấy cái gia huy bằng vàng đến văn phòng kế toán và lớp dạy đan len, mỗi nơi sử dụng một phòng. Duy chỉ có căn phòng quay mặt ra đường cái trên tầng ba là bị bỏ trống suốt thời gian tôi sống ở đó. Cứ đêm xuống, lúc con gái đã ngủ say, tôi lặng lẽ bước vào căn phòng đó, khi thì mở hé cửa sổ ra để tận hưởng một quang cảnh khác với quang cảnh nhìn từ tầng bốn, lúc lại đi tới đi lui trong không gian trống trải ấy. Cảm giác như, đó là bí thất dành riêng cho tôi, không ai hay biết.
Nghe nói, trước khi tôi dọn đến tòa nhà này thì tầng bốn là nơi ở của chủ nhà. Thảo nào, từ chuyện chỉ có tầng bốn mới có lối thông lên sân thượng, rồi chuyện quản lý tháp nước với ăng-ten máy truyền hình trên đó coi như được ủy thác cho tôi - được cái là phòng tắm trên sân thượng rộng rãi hơn hẳn - cho tới chuyện đêm đêm, khi mọi người trong các văn phòng đã về hết, tôi phải xuống tận tầng trệt để đóng cửa cuốn ở chân cầu thang, đều là những chuyện đương nhiên phải làm của chủ nhà.
Hồi cả tòa nhà được rao bán, một nữ doanh nhân có tiếng ở trong vùng, mang họ Fujino, đã mua lại rồi đặt tên là Tòa nhà Fujino số 3 và người dọn đến ở đầu tiên chính là tôi. Nghe nói, người chủ mới này vốn sở hữu toàn các cao ốc thương mại thì đây là căn đầu tiên cho thuê để ở, thêm phần tòa nhà bị xuống cấp, lại không được xây theo kiểu các chung cư thông thường nên bà ấy đâm ra lo sợ không có ai thuê, đành đưa ra giá thuê rẻ để thăm dò. Tình cờ sao, đối với tôi, đó lại là một may mắn hiếm có. Kể cả chuyện họ của chồng tôi trùng với tên của tòa nhà cũng là ngẫu nhiên. Vì thế mà người ta hay nhầm tưởng tôi là chủ nhà.
Leo hết cầu thang vừa dốc vừa hẹp, cảm giác hơi thẳng đứng, sẽ tới một cánh cửa nhôm mà đối diện nó là một cửa khác bằng sắt, dẫn ra cầu thang thoát hiểm. Chính vì lối đi nhỏ như thế nên cứ mỗi lần muốn mở cửa vào nhà mình, tôi lại phải bước lùi một bậc thang hoặc bước hẳn sang phía thang thoát hiểm để có chỗ đứng. Gọi là cầu thang thoát hiểm vậy thôi chứ nó cũng chỉ là một cái thang sắt dựng vuông góc với mặt đất. Gặp lúc nguy cấp, chẳng thà tôi ôm con lăn xuống cầu thang bộ trong tòa nhà còn hơn, may ra giữ được mạng.
Tuy vậy, dù có mở cửa vào bất kỳ thời gian nào trong ngày, cả căn hộ vẫn ngập tràn ánh sáng. Ngay cửa ra vào là khu vực bếp - phòng ăn được lát sàn bằng gỗ đỏ nên ấn tượng về độ sáng của căn hộ càng mạnh hơn. Đôi mắt trước đó đã quen với bóng tối nơi cầu thang khi tới đây khó mà không nheo lại.
- Ui, ấm quá! Đẹp quá!
Khi lần đầu tiên được đắm mình trong ánh sáng của căn hộ, cô con gái của tôi lúc đó sắp ba tuổi đã reo lên như vậy.
- Đúng là ấm thật! Ông mặt trời kỳ diệu quá nhỉ?
Nghe tôi nói vậy, con bé vừa chạy quanh phòng bếp vừa lên giọng:
- Chứ sao! Giờ mẹ mới biết à?
Bỗng dưng, ngay lúc đó, tôi có cảm giác muốn tự thưởng cho mình vì đã bảo vệ được con bé khỏi những biến đổi của môi trường nhờ lượng ánh sáng này.
Mời bạn đón đọc Lãnh Địa Ánh Sáng của tác giả Yuko Tsushima & Thư Trúc (dịch).