Số Ít Được Lựa Chọn - Maristella Botticini & Zvi Eckstein

Ngày nay, người ta không còn quá ngạc nhiên trước những số liệu thuyết phục về khả năng chiếm ưu thế của người Do Thái trong những thành tựu nổi bật của nhân loại. Mặc dù chỉ chiếm 0,02% dân số nhưng họ lại đại diện cho hơn 10% người trong danh sách Fobes 400 người giàu nhất thế giới. Vậy đâu là nguyên nhân mang lại đỉnh cao thành công của người Do Thái?

Số ít được lựa chọn là cuốn sách “diễn giải lại đầy nỗ lực, cảm hứng và phong phú thông tin về lịch sử kinh tế và xã hội Do Thái” (Avner Greif, Đại học Stanford). Các tác giả đã khẳng định giáo dục ảnh hưởng không nhỏ đến lợi thế của thương nhân Do Thái trên thương trường. “Các học viện không chỉ là trường học cao cấp, dành cho sinh viên xuất sắc mà còn là cơ quan lập pháp và tòa án tôn giáo để người dân thường có vấn đề liên quan đến bất cứ khía cạnh nào trong đời sống thường nhật đến xin ý kiến hay phán quyết từ các học giả.”

Cuốn sách cũng cung cấp cho độc giả những yếu tố then chốt hình thành nên lịch sử Do Thái. Trong suốt quá trình phát triển, người Do Thái đã tận dụng những ưu thế của mình để tìm kiếm và khẳng định vị trí. Những diễn giải trong cuốn sách này được thể hiện chủ yếu thông qua lăng kính kinh tế học dựa trên dấu mốc lịch sử quan trọng trong cộng đồng Do Thái.

Lý do nào giúp người Do Thái làm nghề nông suốt cho đến thế kỷ 6 lại chuyển dần thành công sang lái buôn, doanh nghiệp, ngân hàng, tài chính, luật sư, bác sỹ, học giả ở khắp các miền đất trên thế giới nơi họ cư ngụ trong những thế kỷ sau đó? Từ khi nào và tại sao những mô hình nghề nghiệp và cư trú này trở thành những nét đặc trưng của người Do Thái? Tại sao đất nước Israel lại đạt được những thành tựu lớn lao cho đến ngày nay? Chất keo nào đã gắn kết dân tộc Do Thái để tạo thành một sức mạnh to lớn?…

Một cuốn sách mang tính chất khảo cứu “chắc chắn sẽ tạo ra tranh luận” thú vị nhưng cũng tỏa ra “một thứ ánh sáng mới đầy hấp hẫn đối với vấn đề này”.

***

VỚI TƯ CÁCH LÀ ĐẠI SỨ ISRAEL tại Việt Nam, tôi thường nhận được những câu hỏi về nền giáo dục của Israel và nền tảng mà nó đã tạo dựng cho thành công của nền kinh tế Israel trong thế kỷ 21.

Số ít được lựa chọn cung cấp những kiến thức đặc sắc về lịch sử Do Thái trên khía cạnh kinh tế và sự chuyển đổi trong nghề nghiệp chuyên môn của người Do Thái từ những nông dân thành những cư dân thành thị làm việc trong các lĩnh vực tài chính, thương mại, ngân hàng, luật và nghiên cứu khoa học.

Cuốn sách diễn giải quá trình giáo dục đã định hình nên lịch sử Do Thái và tính then chốt của yếu tố giáo dục trong sự chuyển đổi về chuyên môn nói trên. Quy tắc tôn giáo quy định nền giáo dục Do Thái phổ thông, trong đó mọi trẻ em Do Thái phải học đọc và viết, đã được ban hành từ thế kỷ đầu tiên. Chính điều này đã đem lại lợi thế cho người Do Thái trên thương trường sau này.

Bên cạnh khía cạnh giáo dục, cuốn sách viết về sự ảnh hưởng của quy tắc tôn giáo Do Thái đặt trong sự phát triển toàn cầu tới các yếu tố nhân khẩu học, phân bố dân cư và lựa chọn nghề nghiệp của người Do Thái.

Qua lăng kính kinh tế, các tác giả đã phân tích những yếu tố then chốt trong mười lăm thế kỷ hình thành của lịch sử Do Thái, qua đó cho người đọc hiểu được cách cộng đồng người Do Thái tận dụng những lợi thế tương đối của mình để tìm kiếm cơ hội phát triển nền kinh tế.
Cũng giống như những người Israel, người Việt Nam hiểu được tầm quan trọng của giáo dục và việc đầu tư vào lĩnh vực này. Cuốn sách Số ít được lựa chọn sẽ giúp độc giả Việt Nam tìm hiểu thêm về lịch sử Do Thái, qua đó hiểu hơn về đất nước Israel hiện đại ngày nay.

Meirav Eilon Shahar
Đại Sứ Israel tại Việt Nam
http://embassies.gov.il/HANOI
www.facebook.com/IsraelinVietnam

Mời các bạn đón đọc Số Ít Được Lựa Chọn của tác giả Maristella Botticini & Zvi Eckstein.