Lịch Sử Của Trà - Dòng Đời Và Thời Đại Của Thức Uống Được Yêu Thích Nhất Thế Giới

Là loại đồ uống phổ biến thứ hai trên thế giới, chỉ sau nước, bạn thật sự có thể tìm thấy trà ở bất cứ đâu, từ Á sang Âu, từ nông thôn đến thành thị, từ những quán nước bình dân bên lề đường đến các nhà hàng sang trọng bậc nhất. Trà là thức uống quen thuộc được thưởng thức và yêu thích bởi tất cả tầng lớp trong xã hội bất kể giới tính, tuổi tác hay nghề nghiệp.

LỊCH SỬ CỦA TRÀ cung cấp một cái nhìn tổng quát, tinh tế và đầy thú vị về dòng chảy hai ngàn năm của thứ đồ uống quyền lực này, đưa chúng ta du ngoạn qua vùng rừng núi Trung Quốc với những câu chuyện thần thoại, qua phòng trà Nhật Bản với các nghi thức trà đạo khắt khe, qua cả những bữa tiệc trà phù phiếm tại Anh hay các đồn điền trà bát ngát ở Ấn Độ và Sri Lanka.

Sau tất cả, bạn sẽ nhận ra rằng thứ đồ uống giản dị mà trang nhã này đã và đang tác động sâu sắc đến thế giới loài người về mọi mặt, từ kinh tế, chính trị đến văn hóa, triết học và nghệ thuật.

***

Tóm tắt, Review và Đánh giá sách Lịch Sử Của Trà của tác giả Laura C. Martin & Nguyễn Huyền Linh (dịch):

Đánh giá

Cuốn sách Lịch sử của trà là một cuốn sách hay và hấp dẫn, cung cấp cho người đọc cái nhìn tổng quan về lịch sử và văn hóa trà trên thế giới. Cuốn sách được viết một cách dễ hiểu và súc tích, với nhiều hình ảnh minh họa sinh động.

Ưu điểm:

• Cuốn sách cung cấp một cái nhìn toàn diện về lịch sử và văn hóa trà trên thế giới, từ nguồn gốc của trà ở Trung Quốc đến sự phổ biến của trà ở các nền văn hóa khác.
• Cuốn sách được viết một cách dễ hiểu và súc tích, với nhiều hình ảnh minh họa sinh động.
• Cuốn sách cung cấp nhiều thông tin thú vị về trà, chẳng hạn như các loại trà khác nhau, cách chế biến trà và các nghi thức trà đạo.

Nhược điểm:

• Cuốn sách tập trung chủ yếu vào lịch sử và văn hóa trà ở Trung Quốc, nên người đọc có thể cảm thấy thiếu thông tin về trà ở các nền văn hóa khác.

Kết luận:

Cuốn sách Lịch sử của trà là một cuốn sách đáng đọc dành cho những ai quan tâm đến trà và muốn tìm hiểu thêm về lịch sử và văn hóa của thức uống này.

Một số nhận xét khác về cuốn sách:

• "Cuốn sách rất hay và hấp dẫn, cung cấp cho tôi nhiều thông tin thú vị về trà. Tôi đặc biệt thích phần về lịch sử và văn hóa trà ở Trung Quốc."
• "Cuốn sách được viết một cách dễ hiểu và súc tích, giúp tôi hiểu rõ hơn về trà. Tôi sẽ giới thiệu cuốn sách này cho bạn bè của mình."
• "Cuốn sách cung cấp nhiều thông tin chi tiết về trà, từ nguồn gốc đến cách chế biến và thưởng thức. Tôi cảm thấy mình đã học được rất nhiều điều từ cuốn sách này."

***

Được xem như một thức uống phổ biến và khá nổi tiếng ở nhiều nước trên thế giới, trà đã được biết đến rất nhiều qua những giai thoại thú vị về lịch sử ra đời hay quá trình phát triển thành đỉnh cao ẩm thực của nó. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ về nguồn gốc thực sự cũng như cách phân loại của loại thức uống được yêu thích nhất thế giới này. Nếu bạn cũng đang có những băn khoăn như vậy thì Lịch sử của trà sẽ là cuốn sách mà bạn cần.

A. Vài nét về tác giả: Laura C. Martin

Bà là tác giả của hơn 25 cuốn sách về làm vườn, thiên nhiên và thủ công. Bà có niềm say mê bất tận với thiên nhiên, cây cỏ và đã nghiên cứu về thực vật trong nhiều thập kỷ. Laura từng có nhiều năm làm biên tập viên mục vườn tược cho một số tạp chí như Atlanta Homes and Lifestyles và Georgie, đồng thời là cây bút quen thuộc cho nhiều tạp chí khác.

Bà cũng từng xuất hiện trên các chương trình truyền hình như Home Matters và Victory Garden. Laura đã thành lập và điều hành tổ chức phi lợi nhuận Ties That Matter trong chín năm với mục tiêu giúp đỡ cộng đồng phụ nữ Haiti.

Các bạn có thể tìm đọc thêm các bài viết về chủ đề làm vườn nấu nướng và thủ công trên trang web của bà: naturebasedblog.com. Một vài cuốn sách cùng chủ đề của bà cho bạn đọc thêm: Tea: The Drink that Changed the World, Wildflower Folklore, Garden Flower Folklore.

B. Về cuốn sách.

Câu chuyện về trà là câu chuyện tóm tắt về loài người, có lẽ chỉ ngắn gọn đủ để đựng vừa trong một chén trà. Nó bao gồm những gì tốt đẹp nhất mà cũng tồi tệ nhất của việc chúng ta là ai và chúng ta làm gì. Trong suốt lịch sử lâu dài của mình, trà đã được sử dụng như một loại thuốc men, như một công cụ trợ giúp cho thiền định, như tiền tệ, như của đút lót và như một phương tiện để kiểm soát các cuộc nổi loạn. Nó đã từng là tác nhân gây ra những cuộc chiến tranh và xung đột toàn cầu. Nó cũng là lý do cho các buổi tiệc, các cuộc họp mặt gia đình và các sự kiện của xã hội thượng lưu. Tóm lại trà đã chạm đến và thay đổi cuộc sống của chúng ta theo cách mà không thứ đồ uống nào khác làm được, trà kết nối tất cả chúng ta từ người công nhân đến các nhà sư, từng người hái trà đến các vị hoàng đế, từ người Anh đến rồi người Trung Quốc, …Tóm lại, trà đã dạy chúng ta những bài học về nhân loại và lòng tốt của con người, rằng chúng ta sẽ thấy trà không chỉ đơn thuần thay đổi thế giới, mà còn thay đổi bản chất của con người.

I. Từ bụi trà đến tách trà: Tổng quan

Lịch sử tự nhiên

Trà là một đồ uống có lịch sử lâu đời và được trồng ở nhiều nơi khác nhau trên thế giới. Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi một số lượng lớn các thuật ngữ khó hiểu được sử dụng để miêu tả chính cây trà và các phương pháp chế biến trà trong suốt hai nghìn năm qua. Một số loại trà chẳng hạn như trà Darjeeling, được đặt tên theo vùng đất mà chúng được trồng và chế biến. Các loại trà khác có tên cụ thể nhưng thường chỉ được trồng và chế biến ở một khu vực riêng biệt - trà đen Kỳ Môn từ Trung Quốc chẳng hạn. Nhưng tất cả các loại trà đều đến từ một loài thực vật duy nhất có tên khoa học là Camellia sinensis, thuộc họ Theaceae.

Trà Camellia sinensis là một loại cây mọc bụi thường xanh, sản sinh ra những bông hoa nhỏ thơm với cánh trắng và vô số ngụy vàng. Các nhà thực vật học đã chia loài này (sinensis) thành hai giống khác nhau, sinensis và assamica. Trà Camellia sinensis thuộc chủng sinensis là thực vật bản địa ở phía tây Vân Nam, Trung Quốc và đã được biết đến trong nhiều thế kỷ trước khi giống assam được phát hiện.

Camellia sinensis thuộc chủng Assamica là thực vật bản địa ở vùng Assam của Ấn Độ và Miến Điện, Thái, Lào, Campuchia, Việt Nam và miền Nam Trung Quốc.

Mặc dù về giải phẫu học, hai loại cây trà này đủ khác để các nhà thực vật học chỉ định chúng là các giống trà khác nhau, nhưng chúng lại cho ra những chiếc lá mà khi được chế biến theo cùng một cách, có vị giống nhau một cách đáng ngạc nhiên.

Các công đoạn thu hoạch và chế biến trà

Các phương pháp chế biến cho ra những loại trà khác nhau tùy theo mong muốn - trà trắng, trà xanh, ô long hoặc trà đen. Mỗi bậc thầy về trà lại có cách độc đáo riêng tạo ra một sản phẩm đặc biệt. Nhưng nhìn chung, các bước cơ bản được thực hiện để khiến lá trà thành trà uống được là tương tự nhau:

1. Làm héo
2. Vò trà
3. Oxi hóa
4. Sấy khô hoặc hút ẩm
5. Xếp hạng hoặc phân loại
Trà đen
Trà ô long
Trà xanh
Matcha
Trà trắng
Trà CTC (Crush, Tear and Curl)

Xếp hạng trà

Bốn loại trà đen (nguyên lá, lá gãy, vụn và bụi) khác nhau về chất lượng. Hai loại sai được coi là kém chất lượng hơn và được sử dụng để tăng khối lượng các loại trà đắt tiền hơn lên, hoặc để làm trà túi lọc hay trà bột uống liền. Khi mua trà, hãy căn cứ vào các điều sau để xác định chất lượng trà bạn đang mua:

Trà lá nguyên
OP, hay trà tuyết cam là loại trà đen cơ bản nhất, hoặc loại một, của trà đen nguyên lá.
FOP, hay trà tuyết cam hoa.
GFOP, trà tuyết cam hoa vàng, được coi là một loại trà chất lượng cao.
FTGFOP, hoặc trà tuyết cam hoa vàng chồi tốt nhất
SFTGFOP, hoặc trà tuyết cam hoa vàng chồi tốt nhất đặc biệt, loại thượng hạng. Đây là loại trà FOP thượng hạng nhất.
P, trà tuyết, có chất lượng từ trung bình đến thấp.
FP, trà tuyết hoa, có chất lượng trung bình
PS, trà tuyết Tiểu Chủng, có chất lượng trung bình
S, Tiểu Chủng, có chất lượng từ trung bình đến cao

Trà lá gãy
Những cái tên tương tự được sử dụng và thêm vào chữ B (“broken” - gãy), cho thấy đó là lá trà gãy. Trà lá gãy không thua kém trà nguyên lá; những chiếc lá gãy chỉ làm cho trà mạnh hơn.
Ví dụ: trà tuyết cam gãy là loại trà lá gãy tốt nhất và được đặt tên là BOP.

Trà vụn
Được đặt tên là BOPF, là những mảnh lá trà nhỏ, phẳng của trà tuyết cam gãy được sử dụng để tạo ra những loại trà mạnh, đậm đà. Những loại trà này không có chất lượng cao như trà lá nguyên hay trà lá gãy.

Trà bụi
Đây thực chất là các cặn còn sót lại từ quy trình chế biến trà và bao gồm các mẩu lá trà gãy. Chúng thường được sử dụng trong trà túi lọc.

Nếu bạn không thể ghi nhớ tất cả những điều đó khi ở quán trà chỉ cần nhớ rằng càng nhiều chữ cái (ví dụ SFTGFOP), thì chất lượng trà thường càng cao.

II. Lịch sử và Truyền thuyết
Theo truyền thuyết, trong một lần tuần thú phương Nam, vua Thần Nông vô tình uống một nồi nước đun sôi có lá cây trà rơi vào. Ông uống rồi khen là trà làm cho cơ thể phấn chấn, tinh thần thoải mái, sáng suốt.

Một câu chuyện khác thì lại viết rằng Đạt Ma tổ sư vì ngủ quên trong một buổi tọa thiền nên bực tức cắt mí mắt vứt đi. Chỗ ông vứt mí mắt mọc lên cây trà, và trở thành một thức uống thông dụng cho những nhà sư để tỉnh táo khi tu tập. Từ chùa chiền, món uống này truyền ra dân gian.
Người Nhật thì kể là về đời Chiến Quốc (300-221BC), có một danh y tinh thông 84,000 cây thuốc. Ông dạy cho con được 62,000 cây thì chết. Những tưởng rằng kiến thức về 22,000 cây kia sẽ không còn tìm đâu ra. Nào ngờ trên mộ ông mọc lên một cái cây, chứa đủ tinh hoa của 22,000 cây còn lại. Đó là cây trà.

Lẽ dĩ nhiên, những câu chuyện này chỉ là huyền thoại. Người Trung Hoa cái gì không rõ nguyên do thường nghĩ ra một dật sự từ thời cổ sử gán cho Thần Nông, Hoàng Đế … cũng như người Việt bắt đầu một thần tích bằng ngày xưa, đời vua Hùng Vương thứ … để câu chuyện thêm ly kỳ, vừa khiến cho những chứng cứ đưa ra có chỗ dựa.

Chính thức theo lịch sử thì trà chỉ mới được đề cập đến từ thời Tam Quốc, và đến tận đời Đường, người Tàu vẫn chỉ dùng các loại trà mọc hoang chứ chưa trồng và chế biến thức uống này. Trà cũng chỉ lưu hành trong giới thượng lưu miền Nam Trung Hoa chứ dân dã cũng chưa uống và tục uống trà chưa được coi như một thú thanh cao. Quả thực thời kỳ đó hai miền nam bắc Trung Hoa đời sống cách biệt như hai thế giới. Đến đời Tùy nước Tàu thống nhất thì những sinh hoạt mới lan truyền ra những vùng khác. Người Tàu pha trộn cách uống trà với sữa của người Hồ (tức các dân tộc vùng Tây Vực) là những dân tộc sống du mục.

Tuy việc uống trà đã trở nên phổ biến nhưng vẫn có một số đặc điểm khác ngày nay:

Thứ nhất, trà vẫn còn coi như một vị thuốc, chưa có mấy nơi coi như một thức uống.
Thứ hai, trà do dân chúng vào vùng hoang sơn thảo dã hái về chứ chưa biết trồng thành đồi, thành vườn để sản xuất một cách quy mô.
Thứ ba, trà uống theo kiểu giản dị là hái lá vào đem nấu (như kiểu chè tươi của ta) chứ chưa kiểu cách như sau này.
Tới đời Đường, khi Lục Vũ viết cuốn Trà Kinh thì trà mới trở nên phổ biến. Từ đó trở đi, nơi nơi đều uống trà, trở thành một phong trào và sản xuất trà cũng thành một lĩnh vực kinh tế quy mô, đem lại một ngân khoản lớn cho triều đình. Và kể từ Đường, rồi sau Tống, Nguyên, Minh, Thanh đời nào cũng coi thuế đánh vào trà là một nguồn lợi chính.

Lục Vũ, tự là Hồng Tiệm người đất Cảnh Lăng, Hồ Bắc được mệnh danh là trà tiên của Trung Hoa. Vì chán ngán thời thế, ông từ quan, định theo Thái Chúc hòa thượng ở chùa Thái Thường đi tu nhưng không được nên về ở ẩn chỉ chuyên tâm nghiên cứu về trà. Ông bỏ công đi tham khảo với những nông phu, tới tận nơi để xem xét cách chế tạo ngõ hầu có được kinh nghiệm thực tế. Thành thử những điều ông viết ra đều có giá trị.

III. Trà ở Trung Quốc và Hàn Quốc cổ đại

Trà dưới thời Đường

Triều đình thời Đường (618-907) nắm trong tay quyền lực và ảnh hưởng rất lớn. Một yếu tố góp phần vào việc mở rộng quyền lực này là một loạt các con kênh kết nối với nhau, cho phép lưu thông và chuyên chở đến tất cả các vùng của đế chế. Thuyền lưu thông trên kênh rạch chở trà cùng các mặt hàng tiêu thụ khác từ cảng này sang các cảng lân cận, và khi ngoại thương phát triển thì đế chế mở rộng.

Tất nhiên, thương nhân Trung Quốc cũng sử dụng các phương tiện giao thông khác, và bất cứ nơi nào thương nhân Trung Quốc đi, trà cũng theo cùng với họ. Tại thời điểm này trong lịch sử, lá trà được ép thành thỏi hoặc bánh, sau đó nướng cho đến khi cứng. Điều này giúp trà có thời hạn sử dụng lâu và dễ dàng vận chuyển hơn. Để pha trà từ lá đã nướng, người ta để một phần bánh trà cứng, giã thành bột bằng cối và chày, sau đó đun sôi trong vài phút để pha rồi rót trà vào một cái chén.

Khi phương pháp chế biến phát triển từ lá thô đến những bánh trà được nướng, hương vị trà cũng được cải thiện theo đó, và trà trở nên nổi tiếng như cồn khắp Trung Quốc suốt đời Đường. Trà không chỉ được phục vụ tại triều đình mà còn ở hầu hết mọi nơi khác. Uống trà sớm trở thành một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày của nhiều người, từ hoàng đế đến nông dân.

Đời Đường đã chứng minh nó là một trong những vương triều vĩ đại nhất trong lịch sử Trung Quốc, coi trọng chất lượng và vẻ đẹp. Cùng với sự lan rộng của văn hóa uống trà, nhiều quán trà và vườn trà mọc lên ở các thành đô và thị trấn trên khắp đất nước. Nhiều vườn trà trong số này đã trở thành biểu tượng của sự tinh tế và tao nhã của văn hóa đời Đường. Các trà sư rất được trọng vọng, đặc biệt là bởi hoàng gia và các quan lại.

Lục Vũ, bậc thầy về trà đầu tiên và Lục Vũ Trà Kinh
Trong tất cả các trà sư sống ở đời Đường, Lục Vũ là người nổi tiếng nhất, nổi tiếng đến nỗi, ông được coi là “cha đẻ của trà”, “thánh trà”, “bậc hiền nhân về trà” và “thần trà”. Trà trở thành tâm điểm của cuộc đời Lục Vũ. Ông không ngừng nỗ lực tìm hiểu mọi thứ cần biết về trà. Kết quả của niềm đam mê ám ảnh này là một bộ sách gồm ba tập, mười phần có tên Trà Kinh (Ch’a Chíng, xuất bản năm 780)

Cuốn sách đề cập đến các khía cạnh sau của trà:
1. Nguồn gốc của trà
2. Công cụ thu hoạch lá
3. Sản xuất và sử dụng lá
4. Mô tả hai mươi bốn dụng cụ
5. Sự cần thiết để pha và thưởng thức trà
(Cách pha một tách trà: các phương pháp pha trà)
6. Các nguyên tắc uống trà
7. Tóm tắt lịch sử và công dụng của trà
8. Nguồn trà, đồn điền, ….
9. Công cụ không thiết yếu
10. Minh họa đồ dùng trà

Trà dưới đời Tống

Năm 960, đất nước lại nằm dưới sự cai trị của Trung Quốc khi Triệu Khuông Dẫn (927 - 976) trở thành hoàng đế và bắt đầu triều Tống. Triều đại ày cũng tao nhã và huy hoàng gần như triều đại Đường, và trà một lần nữa đóng vai trò quan trọng trong cả nền kinh tế và văn hóa của người Trung Quốc, từ nông dân đến hoàng đế.

Không có gì đáng ngạc nhiên số lượng trà triều cống mà hoàng đế yêu cầu cống tỷ lệ thuận với sự nổi tiếng đang lên của trà. Hoàng đế không chỉ yêu cầu một số lượng lớn trà được gửi đến cung đình mà còn chỉ định cách chọn trà. Bản thân hoàng đế Huy Tông, người trị vì từ năm 1101 đến 1125 đã góp phần rất lớn vào sự phổ biến của trà, vì nhà vua dành phần lớn tài sản và gần như toàn bộ thời gian của mình để viết về việc nếm thử và tìm kiếm các loại trà tốt nhất hiện có. Bậc Thiên tử này đã sống cô lập và viết một cuốn sách về trà, gọi là Đại Quan Trà Luận, được các trà sư đương thời tôn trọng. Nó trở thành kim chỉ nam về trà trong suốt thời của ông.

Trà ở Hàn Quốc

Trong khi người Tây Tạng coi trọng trà do chế độ ăn uống thì người Hàn lại uống trà vì lý do tâm linh. Họ cũng nhận thấy rằng trà tạo ra trạng thái tỉnh táo trong thời gian dài, một gợi ý tuyệt vời cho thiền định.Trên thực tế, trà có lẽ đã đến Hàn Quốc, cũng như nhiều nơi khác cùng với các tu sĩ Phật giáo. Nhiều học giả Hàn Quốc đã đến Trung Quốc trong thời kỳ Tân La thống nhất để nghiên cứu Phật giáo hoặc Đạo giáo và khi trở về họ đã chia sẻ kinh nghiệm uống trà như một sự trợ giúp cho thiền định. Sự kích thích nhẹ của trà đã giúp các thiền sinh tỉnh táo trong suốt thời gian dài cần thiết để thiền.

Trà dần trở thành một phần quan trọng của văn hóa Hàn Quốc từ khi Vương Kiến lên ngôi cao trị nhà nước Cao Ly. Ông là một người rất quý trọng trà. Cứ mỗi mùa xuân, ông đi đến các vườn trà trong vùng để giúp chăm sóc cây trà. Trà được uống trong những dịp đặc biệt bao gồm đám cưới, đám tang của cha mẹ, trong lễ tưởng niệm tổ tiên hoặc đơn giản là khi chào đón khách. Trong thời kỳ cai trị của Vương Kiến, mọi người uống trà với những lý do khác nhau. Tuy nhiên, sau khi Vương Kiến qua đời, đã có một sự suy giảm mạnh về sự phổ biến của Phật giáo trong cả nước. Trà liên quan chặt chẽ với Phật giáo đến nỗi, khi sự phổ biến của một bên giảm xuống thì bên kia cũng giảm theo. Càng ngày càng ít người uống trà. Hầu hết các vườn trà ở Hàn Quốc đều bị phá hủy hoặc bị đưa vào tình trạng không sử dụng, ngoại trừ ở các khu vực xa xôi nhất về phía Nam của bán đảo, nơi ấy nhiều đồn điền trà còn nguyên vẹn.

IV. Trà ở Nhật Bản cổ đại

Việc uống trà, điều có tác động lớn đến văn hóa Nhật Bản, bắt đầu ở đó cũng như ở những nơi khác một cách nhỏ bé và khiêm tốn. Nó có lẽ đã khởi nguồn chỉ từ việc chia sẻ một chén trà giữa hai học giả. Vào cuối thế kỷ thứ sáu, Trung Quốc và Nhật Bản có sự trao đổi văn hóa chặt chẽ, và nhiều học giả Nhật đã đến Trung Quốc nghiên cứu. Họ chịu ảnh hưởng rất lớn từ nền văn minh Trung Quốc trong tất cả các lĩnh vực, bao gồm nghệ thuật, văn học, thư pháp, khoa học và giáo lý tâm linh.

Trà và các tu sĩ Phật giáo buổi đầu

Trong triều đại của hoàng tử Shotoku tại Nhật Bản, các học giả Nhật đã thể hiện sự quan tâm lớn đến Phật giáo. Nhiều học giả đến Trung Quốc để nghiên cứu về tôn giáo cũng học cách trồng trà và cuối cùng đã mang về cả hạt giống trà cũng như kiến thức về cách trồng cũng như chăm sóc. Nhờ Thiên Hoàng Shomu của Nhật Bản mà sự phổ biến của trà lan rộng, đặc biệt là trong các tu sĩ Phật giáo.

Đến cuối thế kỷ thứ 9, quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc trở nên căng thẳng và các nhiệm vụ ngoại giao của Nhật bị bãi bỏ. Cùng với mọi thứ khác liên quan đến Trung Quốc, sự phổ biến của trà giảm mạnh trong 300 năm kế đó, ngoại trừ trong các tu viện. Trong thời kỳ này, Nhật Bản tiếp tục phát triển và củng cố các truyền thống riêng của mình, thay vì bắt chước các truyền thống của Trung Quốc.

Nghệ thuật trà

Vào thế kỷ thứ 12, mối quan hệ mới giữa Nhật Bản và Trung Quốc đã dẫn đến sự hồi sinh trào lưu quan tâm đến việc uống trà của người Nhật. Người Nhật tin, giống như người Trung Quốc, rằng hương vị của trà đánh dễ chịu và đậm đà hơn nhiều so với loại làm từ bánh trà xay. Trà được pha chế theo cách này đã trở nên rất phổ biến ở Nhật Bản. Trong thời kỳ này, trà chỉ được thưởng thức bởi các nhà sư, quan lại triều đình, chiến binh và các gia đình thuộc đẳng cấp cao.

V. Trà đạo Nhật Bản

Ở Nhật Bản, trà đạo được gọi là cha-no-yu, dịch theo nghĩa đen là “nước dùng trong trà”. Một cách ngắn gọn đó là tất cả những gì về trà đạo. Mặc dù có tính biểu tượng phong phú, sự chú ý đến chi tiết và các hành vi nghi lễ, bản chất của trà đạo vẫn không có gì khác hơn là thêm nước vào lá trà và sau đó phục vụ cho khách. Sự lôi cuốn nằm ở cách mà nó được thực hiện.

Chuẩn bị cho nghi lễ

Nghi lễ của trà đạo đầy tính nghi thức và tượng trưng. Mỗi buổi lễ đều thấm nhuần các nguyên tắc do Rikyu đề ra: sự hài hòa, tôn trọng, tinh khiết và yên tĩnh. Có ba yếu tố cơ bản cho buổi lễ, mỗi yếu tố đều mang tầm quan trọng như nhau, bao gồm:

1. Sự sắp xếp của các dụng cụ, chủ, khách, thức ăn, đồ uống và từng vật dụng trong quán trà. Mỗi bộ phận nên được đặt thế nào để trà sư có thể với tới nó dễ dàng, suôn sẻ.
2. Sự tinh khiết và sạch sẽ của từng vật phẩm được sử dụng trong buổi lễ. Mỗi vật phẩm được sử dụng bao gồm hộp trà, muỗng, bát, dụng cụ để đánh trà và những thứ còn lại, được lau sạch theo nghi thức, tượng trưng cho sự thanh tẩy con tim và trí tuệ mang tính tâm linh.
3. Sự điềm tĩnh trong tâm trí của mỗi người tham gia bao gồm cả chủ và khách.

Những điều thiết yếu của trà đạo
Trà
Đồ dùng
Chashitsu, phòng trà
Trang trí

Vườn trà
Cây
Chậu rửa
Đèn lồng đá
Băng ghế
Lối đi vào vườn

VI. Trà ở Anh

Trà ở Anh vào thế kỷ 19

Một nửa quả địa cầu và những khác biệt không thể tưởng tượng được đã ngăn cách nơi trà được trồng và nơi trà được thưởng thức nhiều nhất. Trong khi các phu trà từ Bengal đang chết trên các đồn điền trà ở Ấn Độ, và những người culi ở Trung Quốc đang vật lộn để mang ba trắm pound trà vượt qua những ngọn núi dốc, thì trà cuối cùng đã là một hiện tượng xã hội ảnh hưởng đến cuộc sống của cả quý tộc và thường dân Anh.

Ý tưởng về trà chiều như một bữa ăn và một sự kiện xã hội đã được cả thế giới cho là của Anna Maria Stanhope, Nữ công tước Bedford, phu nhân của vị công tước thứ bảy. Bà thường cảm thấy cảm xúc đi xuống vào bữa trưa và bữa tối. Cho rằng một chút thức ăn có thể giúp ích, bà bắt đầu uống trà và nhấm nháp những món mặn nhỏ vào buổi chiều muộn. Nữ công tước nhận thấy rằng uống trà với một ít thức ăn vào buổi chiều rất có lợi và dễ chịu đến nỗi, chẳng bao lâu bà bắt đầu mời bạn bè tham gia bữa ăn chiều nhỏ này cùng mình tại lâu đài Belvoir vào khoảng năm giờ chiều. Thực đơn thường bao gồm bánh ngọt nhỏ, bánh mì và bơ, nhiều loại kẹo khác nhau và dĩ nhiên là cả trà nữa.

Có lẽ phải đến giữa thế kỉ 19, trà chiều muộn mới trở thành một phong tục được thiết lập trên khắp đất nước, và vẫn chỉ ở trong giới nhà giàu. Nữ hoàng Victoria yêu trà, và sự nhiệt tình của bà cho bữa tiệc trà chiều khiến nó trở nên phổ biến hơn, Tiệc chiêu đãi trà chiều được giới thiệu được giới thiệu tại Cung điện Buckingham vào năm 1865.

C. Lời kết

Lịch sử của trà đã cung cấp một cái nhìn tổng quát, tinh tế và đầy thú vị về dòng chảy hai ngàn năm của thứ đồ uống quyền lực này, đưa chúng ta du ngoạn qua vùng rừng núi Trung Quốc với những câu chuyện thần thoại, qua phòng trà Nhật Bản với các nghi thức trà đạo khắt khe, qua cả những bữa tiệc trà phù phiếm tại Anh hay các đồn điền trà bát ngát ở Ấn Độ và Sri Lanka.
Sau tất cả, bạn sẽ nhận ra rằng thứ đồ uống giản dị mà trang nhã này đã và đang tác động sâu sắc đến thế giới loài người về mọi mặt, từ kinh tế, chính trị đến văn hóa, triết học và nghệ thuật. Hãy đọc và cảm nhận!

Review chi tiết bởi: Hương Trà - Bookademy

Mời bạn đón đọc Lịch Sử Của Trà - Dòng Đời Và Thời Đại Của Thức Uống Được Yêu Thích Nhất Thế Giới của tác giả Laura C. Martin & Nguyễn Huyền Linh (dịch).