Nhà báo Neil Sheehan có mặt trong những năm bi thảm nhất của cuộc chiến tranh Mỹ ở Việt Nam, đã để 16 năm viết tác phẩm này. Cuốn sách đoạt giải thưởng National Book Award - Hoa Kỳ năm 1988 và giải thưởng Pulizer năm 1989.
Không một tài liệu nào khổng lồ và chi tiết đến thế. Không một sự phân tích nào sống động và lôi cuốn như thế về toàn bộ tham vọng và sự sa lầy của cường quốc đã thâu tóm sức mạnh sau Thế Chiến Hai - đế quốc Mỹ, ở xứ sở nhiệt đới nhỏ bé Việt Nam.
Tỉ mỉ nhưng không buồn chán, đầy đủ nhưng không nặng nề, trong cùng một trang sách, Sheehan vừa là nhà báo, sử gia, và người viết tiểu thuyết. Anh kể về Vann nhưng cũng là kể về Việt Nam, Washington, về các chính trị gia, báo chí và quân đội, cả nước Mỹ sau chiến tranh. (Francois Sergent, báo Libération)
Tuyệt vời! Nếu bạn chỉ đọc một câu chuyện về chiến tranh ở Việt Nam thì phải đọc cuốn này, tuyệt diệu và gây hào hứng. (John Le Carre)
Trên đây là một vài trích đoạn giới thiệu về cuốn sách Sự Lừa Dối Hào Nhoáng do Nhà xuất bản Công an nhân dân ấn hành, bìa cứng.
***
Cuốn sách này buộc tôi đối mặt với sự thật bi đát của cuộc chiến tranh ở Việt Nam và nhận thấy chúng ta không bao giờ thắng được. Trong quá khứ chiến tranh luôn là một thực nghiệm “tích cực” của nền văn hóa Hoa Kỳ, một cuộc vận động tinh thần nhằm tăng cường sự thống nhất của những người tham gia.
Nhưng cuộc chiến tranh này người ta cho là sai lầm hoặc bị lên án về đạo đức, bằng mọi cách đã tiến hành vô bổ. Đây là cuộc chiến tranh “tiêu cực” đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ và đất nước phải chịu đựng nhiều khó khăn.
Trong chiến tranh thế giới lần thứ hai, các nhà lãnh đạo của chúng ta sát thực tế hơn, sau đó chúng ta trở nên giàu có và mạnh đến nỗi mất khả năng suy nghĩ sáng suốt. Kiêu căng thay thế thực tiễn, các chỉ huy quân sự và dân sự của chúng ta không thể dễ dàng chấp nhận thua cuộc ở Việt Nam. Các chính quyền nối tiếp nhau tự dối mình, hài lòng về ảo tưởng chúng ta có thể có mặt vĩnh viễn ở đất nước này. Người Mỹ trở thành nạn nhân của chính mình hơn là của kẻ địch. Bài học cay đắng thật khó chấp nhận !
Nếu ở lại Việt Nam chúng ta phải trả giá gánh nặng thường xuyên về tài chính. Nhất là chúng ta nhức nhối dai dẳng bởi vết thương tinh thần khi cố thống trị một dân tộc không bao giờ chấp nhận chúng ta. Người Việt Nam chẳng bao giờ chấp nhận một sự thống trị nào hết của nước ngoài. Lịch sử chứng tỏ họ không ngừng chiến thắng, đẩy lùi quân xâm lược dù là người Trung Hoa, Mông Cổ, Mãn Châu, Pháp và dĩ nhiên cả người Mỹ.
NEIL SHEEHAN
Mời các bạn đón đọc Sự Lừa Dối Hào Nhoáng (Một Người Mỹ Trong Cuộc Chiến Tranh Việt Nam) của tác giả Neil Sheehan.