Vương Triều Tudor Cuối Cùng

Vương triều Tudor cuối cùng là một tác phẩm lịch sử về hoàng gia Anh thời Phục hưng, được sáng tác bởi một người uyên thâm về lịch sử, tác giả #1 theo bình chọn của New York Times - Philippa Gregory.

Vương triều Tudor cuối cùng được Philippa Gregory cấu trúc thành ba phần theo ba tuyến nhân vật chính – ba chị em gái nhà Tudor. Đó là Jane Grey, Cửu Nhật Nữ vương (The Nine Day Queen), người còn được xưng tụng như một Thánh nữ Tử vì Đạo; là Katherine Grey, cô em gái xinh đẹp, kiêu kỳ và nổi loạn; và cô em út Mary Grey, người có hình thể nhỏ nhắn và khiếm khuyết nhưng ẩn chứa bên trong một bản lĩnh và ý chí vô cùng mạnh mẽ và thuần khiết.

Ma thuật ngòi bút của Philippa sẽ khiến bạn lập tức thấy mình là nhân vật chính chỉ sau vài trang sách. Bạn sẽ bước vào một cuộc hành trình ngược dòng lịch sử đến nước Anh thời Tudor thế kỷ XVI đầy biến động với những mưu đồ đen tối, những cuộc thanh trừng đẫm máu, những con buôn chính trị sừng sỏ, những cuộc tình vụng trộm, những kiêu hãnh và định kiến, vài hạnh phúc hiếm hoi cùng nỗi thống khổ triền miên và sự hối tiếc. Có những lúc bạn nghe cảm xúc trào dâng trước một tình yêu nguyên sơ, đẹp đẽ; có những khi bạn chìm trong giận dữ đến cùng cực của lòng thù hận trước những toan tính tàn nhẫn và bạn chỉ muốn đạp tung tất cả, từ gông cùm của đoạn đầu đài cho đến những quy tắc hoàng gia, những luật lệ bất thành văn khắc nghiệt còn sót lại từ đêm trường Trung cổ.

***

Tôi yêu cha vì tin rằng người là bất tử, và tôi cũng thế. Chúng tôi được Chúa chọn để bước đi trên con đường của Người. Chúng tôi sẽ không bao giờ lạc lối khỏi sự che chở của Người. Chúng tôi không phải tìm chỗ cho mình trên thiên đàng bằng cách hối lộ Chúa bằng lời nói, hành động hay dâng những món của lễ xa xỉ. Chúng tôi không phải ăn bánh thánh mà giả vờ là thịt, uống rượu nho mà nghĩ là máu. Chúng tôi biết điều xuẩn ngốc đó chỉ dành cho những kẻ mê muội và là cái bẫy đối với những con chiên ngoan đạo nhưng ngu dốt. Hiểu biết này là niềm tự hào và là vinh quang của chúng tôi. Chúng tôi tin rằng, cũng như ngày càng có nhiều người tin rằng, chúng tôi đã được cứu rỗi và tất cả mọi người đều được như thế. Chúng tôi không lo sợ gì, vì chúng tôi không bao giờ chết.

Thành thật mà nói, cha tôi rất trần tục: trần tục một cách tội lỗi. Tôi ước gì người cho tôi được gột rửa linh hồn người, nhưng thường người chỉ nói: “Đi đi, Jane, đi mà viết cho những người bạn của chúng ta, những nhà cải cách tôn giáo Thụy Sĩ. Cha còn nợ họ một bức thư - hãy viết giúp cha”.

Cái sai của cha tôi là người luôn lảng tránh các buổi thuyết giảng giáo lý, nhưng đó chỉ là tội lơ là không chủ ý. Tôi biết ông dành cả trái tim và tâm hồn mình cho chân giáo(1). Tuy nhiên, tôi phải luôn nhớ rằng người là cha tôi và tôi phải vâng lời người, bất luận ý kiến hay quan điểm riêng của tôi thế nào. Đức Chúa Trời, Đấng nhìn thấy mọi sự, mới là người phán xử tối cao. Nhưng Người đã nhìn thấy cha tôi và đã tha thứ cho ông. Cha tôi được cứu rỗi nhờ đức tin của người.

1. True religion.

Tôi e rằng mẹ tôi sẽ không được cứu khỏi hỏa ngục, và em gái tôi, Katherine, chín tuổi, nhỏ hơn tôi ba tuổi, gần như chắc chắn không bao giờ được Chúa cho sống lại ngày sau. Nó ngốc không thể tưởng tượng. Nếu mê tín, có lẽ tôi đã tin rằng nó bị quỷ ám, thật vô phương hy vọng! Còn Mary, cô em út bé bỏng của tôi, sinh ra đã mắc tội tổ tông(2) mà không có cách chi được giải thoát. Em ấy đẹp như một bản sao thu nhỏ của Katherine. Người em ấy bé xíu như búp bê. Lẽ ra mẹ tôi đã đưa em ấy đi thật xa để nuôi dưỡng cách biệt khỏi chúng tôi, để chúng tôi không xấu hổ vì em ấy, nhưng bởi cha tôi quá thương đứa con út bé bỏng của người, nên em được ở lại cùng chị em chúng tôi. Em ấy không phải là một đứa ngốc. Em ấy học giỏi, thông minh, nhưng chẳng có ý niệm gì về ơn Chúa; em ấy không phải là một trong những người được Chúa chọn, như cha và tôi. Một người như em ấy, người mà sự trưởng thành đã bị hủy hoại bởi quỷ Satan - cần đặc biệt sốt sắng nguyện cầu mới mong được cứu rỗi. Tôi nghĩ một đứa trẻ năm tuổi còn quá nhỏ để chối bỏ thế giới - nhưng hãy nhớ rằng mới bốn tuổi tôi đã học tiếng Latin cơ đấy - và Chúa Giêsu của chúng tôi khi ở vào tuổi tôi đã vào đền thờ Do Thái và đàm luận với các đạo sĩ. Nếu người ta không đi theo con đường của Chúa từ khi còn nằm nôi thì khi nào họ mới bắt đầu chứ?

2. Theo giáo lý Thiên Chúa giáo, con người chịu “Tội tổ tông” do Adam và Eve gây ra vì phản nghịch Chúa và bị đuổi ra khỏi Vườn Địa đàng.

Tôi bước vào đường học hành lúc còn rất bé. Có lẽ tôi là đứa trẻ nhỏ tuổi nhất đi học trên toàn Vương quốc Anh. Tôi được nuôi dạy trong môi trường tân giáo vốn được ưa thích bởi các học giả vĩ đại và Hoàng hậu Kateryn Parr. Có lẽ tôi là đứa học trò trẻ nhất và là cô gái có học thức nhất châu Âu cũng nên. Tôi không nghĩ rằng dì tôi, Công chúa Elizabeth, là học trò đúng nghĩa, bởi vì có nhiều người được gọi nhưng ít người được chọn. Elizabeth tội nghiệp không có dấu hiệu của việc được lựa chọn, và chuyện học hành của dì ấy rất tầm thường. Dì ấy muốn được xem là người thông minh, muốn làm vui lòng các gia sư và muốn tự mình tỏa sáng. Tôi thậm chí phải giữ mình để không mắc tội kiêu ngạo, mặc dù mẹ tôi bảo - tuy có phần thô bạo - rằng tôi nên giữ mình trước hết để không biến thành một kẻ gàn dở. Nhưng khi tôi giải thích với bà rằng dì ấy đang phạm tội, bà đã xách tai tôi và dọa dần cho tôi một trận. Tôi sẵn sàng chịu đòn vì lòng tin của mình, như Thánh nữ Anne Askew đã từng chịu như vậy, nhưng tôi nghĩ một lời xin lỗi sẽ làm vui lòng Chúa hơn, thế là tôi nhún gối cúi mình ngồi vào bàn ăn tối, nơi có một chiếc bánh lê nướng thơm lừng, món yêu thích của tôi.

Thực sự không dễ gì làm một ngôi sao sáng tại Bradgate. Đó là một nơi ngụ cư hết sức trần tục của đại gia đình chúng tôi. Một tòa nhà nguy nga tráng lệ bằng gạch đỏ trông như Cung điện Hampton(3) với cổng chính to lớn sừng sững nằm giữa khu rừng Charnwood rộng lớn. Chúng tôi nắm mọi quyền lực cao nhất của hoàng gia. Mẹ tôi(4) là con gái của Công chúa Mary Tudor(5), về sau là Hoàng hậu Pháp quốc, người em gái được sủng ái của Vua Henry VIII, vì vậy mẹ tôi thuộc hàng kế vị ngai vàng nước Anh sau những người con của Đức Vua(6), gồm người cậu họ Edward và hai người dì họ của tôi, Công chúa Mary và Công chúa Elizabeth, những người thừa kế thuộc hàng sau em trai mình, Hoàng tử Edward(7). Điều này biến chúng tôi trở thành gia tộc quan trọng bậc nhất nước Anh và chúng tôi không bao giờ quên điều đó. Chúng tôi có hơn ba trăm người hầu chỉ để phục vụ năm thành viên gia đình. Chúng tôi có một chuồng ngựa đầy những con ngựa đẹp và sở hữu những cánh rừng quanh dinh thự cùng các trang trại, làng mạc, sông ngòi và ao hồ ngay trung tâm nước Anh.

3. Cung điện Hampton là cung điện hoàng gia ở Richmond, London, gần sông Thames. Hoàng gia Anh không còn sinh sống tại cung điện này từ thế kỷ 18.

4. Mẹ Jane Grey là Frances Brandon. Frances Brandon là con của Mary Tudor với người chồng sau, Charles Brandon, công tước Suffolk.

5. Vua Henry VII (1457 - 1509) cưới Elizabeth xứ York (1466 - 1503) và sinh ba con: Arthur Tudor Hoàng tử xứ Wales; Henry Tudor, tức Vua Henry VIII; và Mary Tudor, tức bà ngoại của Jane Grey.

6. Tức Vua Henry VIII (1491 - 1547).

7. Tức Vua Edward VI (1537 - 1553).

Chúng tôi có con gấu để làm mồi nhử khi đi săn, được nhốt trong hầm gấu riêng, và chúng tôi có sân chọi gà riêng. Dinh thự của chúng tôi là một trong những dinh thự lớn nhất vùng trung tâm nước Anh, được thiết kế với một đại sảnh cao rộng có phòng hòa nhạc một bên và chính điện ở phía bên kia. Vùng nông thôn đẹp nhất nước Anh là của chúng tôi. Tôi được dạy rằng tất cả đất đai này thuộc về dòng họ chúng tôi, cũng như chúng tôi chính là nước Anh.

Tất nhiên, giữa mẹ tôi và ngai vàng là ba người con hoàng tộc: Vua Edward, 12 tuổi như tôi, và ngài cai trị với sự trợ giúp của một thừa tướng; kế đến là hai Công chúa Mary và Elizabeth, những người chị của ngài. Đôi khi mọi người không xem hai công chúa là người thừa kế ngai vàng, vì cả hai đều không ra gì và bị chính cha mình từ chối. Thậm chí họ cũng không được xem là thành viên hoàng tộc nhưng vì lòng bác ái Kitô giáo của Hoàng hậu Kateryn Parr đáng kính, vụ việc của họ được mang ra tòa để họ được thừa nhận. Không may là, Công chúa Mary (xin Chúa tha thứ cho dì ấy) bị tuyên là một Kitô hữu theo Công giáo La Mã nên bị xem là kẻ dị giáo, và dù tôi buộc phải yêu thương dì ấy như những người ruột thịt, thật khiếp khi tôi phải ở trong ngôi nhà của họ, nơi dì ấy thường bỏ ra hàng giờ mỗi ngày để thờ phụng Chúa, như thể dì ấy đang sống trong tu viện chứ không phải trong một vương quốc Cải cách, vì phần lớn nước Anh dưới thời Vua Edward theo Tin lành Kháng cách(8).

8. Tin lành nói chung thường được dùng để chỉ một cộng đồng các giáo hội khởi phát từ cuộc cải cách tôn giáo bắt đầu vào thế kỷ XVI bởi Martin Luther, tu sĩ Dòng Augustino. Mục tiêu ban đầu của Luther là kêu gọi cải cách từ bên trong Giáo hội Công giáo La Mã, về sau ông tách rời khỏi Giáo hội Công giáo và thành lập Giáo hội Luther. Cũng thời kỳ này tại châu Âu, nhiều người có quan điểm tương tự Luther cũng bắt đầu tách khỏi Công giáo La Mã và thành lập các giáo phái khác nhau. Họ được gọi dưới tên chung là Kháng cách (Protestantismus, gốc từ tiếng Latin protestatio) hay còn gọi là Tân giáo để phân biệt với cựu giáo là Công giáo La Mã. Bốn nhánh chính hiện nay của Kitô giáo là Công giáo Rôma, Kháng cách, Chính thống giáo Đông phương, và Chính thống giáo Cựu Đông phương.

Tôi không muốn nói đến Công chúa Elizabeth. Tôi không bao giờ muốn thế. Những gì tôi nhìn thấy ở dì ấy đã quá đủ đối với tôi trong thời gian hai chúng tôi sống bên cạnh Hoàng hậu Kateryn Parr và Thomas Seymour(9), vị vương phu trẻ của bà. Tất cả những gì tôi muốn nói là Elizabeth phải biết xấu hổ về bản thân mình và dì ấy phải trả lời trước Chúa về những chuyện dì ấy đã làm. Tôi nhìn thấy tất cả. Tôi chứng kiến những cuộc đuổi bắt, dỗi hờn và đùa giỡn của dì ấy với chồng của người mẹ kế. Dì ấy đã đưa Thomas Seymour - một con người vĩ đại - vào sự bất cẩn dẫn đến cái chết. Dì ấy phạm tội đam mê sắc dục và ngoại tình từ trong trái tim mình nếu không muốn nói là từ trên giường của Thomas. Dì ấy có tội về cái chết của Thomas khi gọi anh ta là kẻ tạo phản và đưa anh ta lên đoạn đầu đài. Dì ấy muốn anh ta nghĩ mình là người yêu và là chồng của dì ấy, và cả hai đều là người thừa kế ngai vàng. Lẽ ra dì ấy không nên nói nhiều như thế. Dì ấy không cần phải nhiều lời. Tôi đã nhìn thấy dì ấy ở bên cạnh anh ta như thế nào và tôi biết dì ấy đã bắt anh ta làm những gì.

9. Tức Nam tước Seymour (c. 1509 - 1549) xứ Sudeley.

Nhưng không, tôi không phán xét. Tôi sẽ không bao giờ phán xét. Đó là vì Chúa. Tôi phải có ý nghĩ khiêm nhường, cái nhìn khoan dung và lòng trắc ẩn đối với những kẻ có tội. Dẫu vậy, tôi chắc chắn rằng Chúa cũng không thèm nhìn đến dì ấy bất kể dì ấy có cầu xin từ hỏa ngục vì đã quá muộn cho sự không thanh khiết, không chung thủy và những dục vọng thấp hèn của mình. Chúa và tôi sẽ thương hại dì ấy, nhưng tôi muốn để dì ấy bị trừng phạt mãi mãi.

Dù sao thì, kể từ khi hai Công chúa Mary và Elizabeth bị tuyên bố không đủ tư cách thừa kế ngai vàng, hai người chị cùng cha khác mẹ(10) với Hoàng tử Edward ít có đòi hỏi pháp lý hơn so với con gái của Hoàng hậu Mary(11), người em gái được Vua Henry sủng ái, hay chính xác mà nói, là mẹ tôi(12).

10. Henry VIII có sáu người vợ và ba người con chính thức. Con gái cả, Công chúa Mary (1516 - 1558) là con của ông với Katherine xứ Aragon; con giữa, Công chúa Elizabeth (1533 - 1603) là con với Anne Boleyn (c. 1501 - 1536); con út, Hoàng tử Edward, sau này là Vua Edward VI, là con với Jane Seymour (c. 1508 - 1537).

11. Tức Hoàng hậu Mary Tudor (1496 - 1533), vợ Vua Louis XII của Pháp, bà ngoại của Jane Grey.

12. Con gái của Hoàng hậu Mary tức là Frances Brandon (1517 - 1559), mẹ của Jane Grey.

Và đây chính là lý do, cái lý do sâu xa vì sao điều đó lại quan trọng đến mức mẹ tôi phải nghiên cứu Đức tin Cải cách(13) và gạt sang một bên mọi sự xa hoa phù phiếm bề ngoài. Bà phải tránh xa các lễ hội hay tiệc tùng, bà chỉ nên khiêu vũ với những phụ nữ thuần khiết nhất của hoàng gia và không nên cưỡi con ngựa đẹp nhất của mình rong ruổi suốt ngày khắp vương quốc để săn đuổi mọi thứ như một con mãnh thú đói mồi. Những khu rừng rộng lớn xung quanh nhà chúng tôi vang vọng tiếng còi săn bắn của bà, đồng cỏ được phát quang sạch sẽ để tìm thú săn. Những con chó bị vồ chết trong hầm gấu, những con bò cái bị chọc tiết ngay bên ngoài cửa bếp. Tôi e rằng bà là người đầy ham muốn xác thịt (dòng họ nhà Tudor rất đam mê nhục dục), tôi biết rằng bà rất kiêu hãnh (dòng họ Tudor sinh ra đều là những bạo chúa), và bất cứ ai cũng có thể thấy bà là người rất xa hoa và cực kỳ ưa thích những lạc thú trần tục.

Mời bạn đón đọc Vương Triều Tudor Cuối Cùng của tác giả Philippa Gregory.