Hiểu Về Sự Chết - Sherwin B. Nuland

Là cuốn sách miêu tả tường tận về cái chết, chính xác hơn là tiến trình dẫn đến cái chết. Tác giả chọn viết về sáu loại bệnh phổ biến, với những đặc điểm được xem là đặc trưng cho tiến trình mà ai trong đời cũng phải trải qua một lần.

Bản tính của con người là tò mò. Tò mò về cái chết, nhưng lại sợ phải chết. Âu cũng là dễ hiểu khi các nhà thơ, nhà văn thường viết về cái chết, nhưng hiếm khi chứng kiến nó, còn các bác sỹ và y tá thấy nó thường xuyên thì lại hiếm khi viết về nó.

Cuốn Hiểu về sự chết chính vì vậy là một của hiếm. Bởi lẽ, nó được chắp bút bởi một giáo sư lâm sàng về phẫu thuật, một người không phải thường xuyên nhưng chắc chắn đã chứng kiến nhiều người ra đi hơn chúng ta. Ông viết cuốn sách này nhằm vén bức màn bí ẩn của quá trình chết, giúp chúng ta – những người luôn tò mò về cái chết – hiểu rõ những đặc trưng của tiến trình mà ai trong chúng ta rồi cũng sẽ phải trải qua khi dần chết đi. Chết có nghĩa là sự ngừng trệ của hệ tuần hoàn, là hiện tượng thiếu sự vận chuyển oxy tới các tế bào, là sự lụi dần của chức năng não bộ, là sự suy yếu của các bộ phận cơ thể, là sự phá hủy các tế bào sống. Một sự thật không thể trần trụi hơn, một chủ đề thuần khoa học như thế nhưng lại được trình bày không hề khô khan, thậm chí ngược lại còn sâu lắng, chạm đến trái tim người đọc.

Những cái chết được miêu tả trong cuốn sách, dù là chết vì tuổi già, vì ung thư, vì AIDS, vì tai nạn, vì bệnh Alzheimer, vì bệnh tim hay vì đột quỵ, qua sự am hiểu và đồng cảm của tác giả đều không còn đáng sợ như chúng ta vẫn tưởng. Để rồi, khi đọc xong cuốn sách, chúng ta có thể thốt lên "À, ra là vậy. Hóa ra chết là như thế!"Bởi lẽ chúng ta đã được thảo luận thẳng thắn, chi tiết nhất về cái chết, đã phần nào được thỏa trí tò mò về cái chết, nên chúng ta đã được chuẩn bị tâm lý để đối phó với vấn đề chúng ta sợ hãi nhất.

Có thể nói dư âm đọng lại khi đọc xong Hiểu về sự chết là ám ảnh. Ám ảnh nhưng thỏa trí tò mò.

***

Mọi cuộc đời đều khác biệt so với những cuộc đời đã qua trước nó và mọi cái chết cũng vậy. Sự độc nhất vô nhị của mỗi người chúng ta thậm chí còn kéo dài đến tận cách chúng ta chết. Mặc dù hầu hết mọi người đều biết rằng có nhiều bệnh tật khác nhau đưa chúng ta tới giờ phút lâm chung bằng những con đường khác nhau, nhưng rất ít người hiểu được tường tận sự phong phú của hằng hà sa số những con đường mà sức mạnh cuối cùng của linh hồn con người có thể bứt ra khỏi thể xác. Cái chết xuất hiện trước mỗi một người lại mang đến một diện mạo khác, cũng giống như mỗi chúng ta có một diện mạo riêng khi xuất hiện trước mọi người. Mỗi người đàn ông sẽ về trời theo cách mà đến trời cũng không biết, mỗi người phụ nữ sẽ đi tới chặng đường cuối cùng theo cách của riêng họ.

Lần đầu tiên trong sự nghiệp chuyên môn của mình, tôi thấy đôi mắt tàn nhẫn của cái chết, chúng nhìn chằm chằm vào gương mặt của người đàn ông năm mươi hai tuổi, đang nằm vẻ như thư thái giữa những nếp ga phủ trên chiếc giường mới dọn, trong một căn phòng riêng tại bệnh viện thực tập của một trường đại học y lớn. Tôi vừa bước vào năm thứ ba của mình ở trường y, và số phận trớ trêu của tôi là phải cùng một lúc đối mặt với cả cái chết lẫn bệnh nhân đầu tiên của mình.

James McCarty là một nhà điều hành trong ngành Xây dựng, ông từng rất tráng kiện, những thành công trong kinh doanh đã cuốn ông vào lối sống mà giờ đây chúng ta đều biết là chẳng khác gì tự sát. Nhưng những mầm mống căn bệnh của ông đã diễn ra từ gần bốn mươi năm trước, khi chúng ta vẫn chưa hiểu nhiều về những hiểm họa của một cuộc sống tốt đẹp – khi thuốc lá, thịt đỏ, những tảng thịt muối hun khói ngon lành, bơ, và bụng bia vẫn được coi là phần thưởng vô hại cho sự thành công. Ông để mặc cho cơ bắp của mình nhão ra và ngồi ì một chỗ. Dù từng chỉ đạo nhân viên trong công ty xây dựng phát đạt của mình ngay tại công trường, giờ đây ông lại hài lòng với việc lãnh đạo một cách độc đoán sau bàn giấy. Phần lớn thời gian trong ngày, McCarty đưa ra các thông báo từ chiếc ghế xoay thoải mái, từ đây, ông nhìn thẳng xuống Câu lạc bộ New Haven Green and Quinnipiack, quán đồ nướng thỏa mãn được tính háu đói vào bữa trưa của ông.

Những biến cố xảy ra trong lần nhập viện của McCarty thật dễ nhớ bởi sự xuất hiện ngắt quãng đáng chú ý của chúng đã ngay lập tức và mãi mãi in hằn vào tâm trí tôi. Tôi không bao giờ quên được điều mình đã thấy, đã làm đêm hôm đó.

Mời các bạn đón đọc Hiểu Về Sự Chết của tác giả Sherwin B. Nuland.