Phương Pháp Tư Duy & Kích Hoạt Trí Não
Tóm tắt & Review (Đánh Giá) sách Cải Thiện Năng Lực Trí Não Tập 1: Phương Pháp Tư Duy & Kích Hoạt Trí Não của tác giả Tony Buzan.
Con người có thể làm chủ trí nhớ của mình!
Hãy ngưng ngay ý nghĩ cho rằng mỗi năm trôi qua sẽ đẩy bạn đến gần sự lẩn thẩn và khoảnh khắc tuổi già đầy khổ sở! Dù khoa học đã chứng minh bộ não của chúng ta sẽ thoái hóa cùng tuổi tác nhưng điều này không hoàn toàn là sự thật.
Sự thật là bộ não cũng cần được quan tâm chăm sóc giống như bất cứ bộ phận nào khác trong cơ thể để có thể duy trì hoạt động ở mức tốt nhất. Đây là thông điệp mà cuốn sách này hướng đến. Hãy giữ cho bộ não của bạn luôn luôn khỏe mạnh và linh lợi. Không bao giờ là quá muộn để bạn cải thiện và sử dụng trí não một cách hiệu quả.
Bây giờ chúng ta hãy cùng kiểm tra xem bộ não của mình “khỏe” đến mức nào nhé! Bài trắc nghiệm này gồm hai phần: phần một là phần đánh giá chung, phần hai sẽ giới thiệu các bài tập thực hành.
Bộ não của bạn “khỏe” đến đâu?
PHẦN MỘT: Khả năng ghi nhớ của bạn đang ở mức nào?
Phần này sẽ giúp bạn nhận biết hiện tại bộ não của bạn nhạy bén đến mức nào. Hãy ghi lại số điểm mà bạn đạt được, vì sau đó bạn sẽ làm lại bài trắc nghiệm này một lần nữa để theo dõi mức độ cải thiện của năng lực trí não.
Theo thang đo từ 1 (dễ) đến 5 (thực sự khó khăn), bạn hãy đánh giá xem mình có thể nhớ những điều sau ở mức nào?
Nhớ tên
□ Một người mà bạn vừa gặp
□ Bạn bè
□ Người thân trong gia đình
□ Những địa điểm bạn từng đến
□ Nhan đề của những cuốn sách và bộ phim bạn từng xem
Nhớ số
□ Mã PIN (của thẻ ATM)
□ Số tài khoản ngân hàng
□ Số điện thoại của những người quen thân
□ Những số điện thoại mới
□ Làm những phép tính đơn giản
Nhớ ngày tháng
□ Ngày sinh nhật và các dịp lễ kỷ niệm
□ Các cuộc hẹn
□ Lịch làm việc nhà
Nhớ vị trí
□ Nơi bạn để/cất đồ đạc, vật dụng (chìa khóa, điều khiển ti-vi, v.v.)
□ Nơi bạn đậu xe
□ Phương hướng
Nhớ chuyện này chuyện kia
□ Những tin tức đã xem trên ti-vi tối qua, đọc trên báo, v.v.
□ Điều bạn vừa mới nói
□ Điều người khác vừa mới nói
□ Từ chính xác dùng để diễn tả chuyện gì đó
Cộng điểm lại và hãy xem trí não của bạn đang hoạt động tốt đến mức nào:
20 – 30 điểm:
Xin chúc mừng! Bạn không gặp bất cứ vấn đề gì trong việc ghi nhớ. Hãy thoải mái thử sức với chương trình rèn luyện và thách thức trí não trong cuốn sách này để luôn duy trì “phong độ đỉnh cao” cho bộ não.
31 – 40 điểm:
Hiện bạn đang có một chút trở ngại trong việc ghi nhớ. Hãy thực hiện theo chương trình được giới thiệu ở đây để tinh chỉnh não bộ và triệt tiêu tất cả những trở ngại hiện đang gây khó khăn cho bạn.
41 – 60 điểm:
Bạn gặp phải một vài trở ngại trong việc ghi nhớ. Hãy kiên trì thực hiện chương trình cải thiện trí nhớ này.
61 – 80 điểm:
Bạn thật sự gặp khó khăn trong việc ghi nhớ và cần bám sát chương trình trong cuốn sách này để khôi phục lại năng lực trí não. Bạn sẽ cảm nhận được sự tiến bộ trong vòng 7 ngày.
81 – 100 điểm:
Vấn đề nghiêm trọng rồi đây! Song, bạn vẫn có thể bắt đầu cải thiện năng lực trí não bằng cách vận dụng các phương pháp ghi nhớ được hướng dẫn trong bộ sách này. Hãy kiên trì, rồi bạn sẽ nhanh chóng cải thiện được điểm số!
PHẦN HAI: 7 Phút Khởi động Trí não
Phần đánh giá cá nhân sau được soạn thảo để thử thách hoạt động trí óc của bạn trên sáu lĩnh vực:
1. Trí nhớ ngắn hạn
2. Trí nhớ dài hạn
3. Ngôn ngữ
4. Suy luận
5. Phân tích
6. Sáng tạo
Các bài tập khởi động sau có tác dụng kích thích đưa máu lên não, đồng thời khuyến khích bộ não thiết lập những liên kết mới. Cả hai điều này đều cần thiết, giúp cho bộ não hoạt động hiệu quả.
Tất cả những gì bạn cần là: 7 phút, giấy và bút. Hãy cẩn thận làm theo hướng dẫn - chỉ dành ra một khoảng thời gian nhất định cho mỗi câu hỏi - sau đó xem đáp án (ở Phụ lục 1) để biết bạn đã làm tốt đến mức nào.
TINH CHỈNH TRÍ NHỚ
Thời gian: 60 giây
Trọng tâm: Trí nhớ ngắn hạn
Ghi nhớ chuỗi số
Trong vòng 60 giây, bạn phải nhớ được các dãy số sau – càng nhiều càng tốt!
Che các dãy số lại, chỉ để lộ ra dãy số trên cùng của cột bên trái. Nhớ dãy số này, che nó lại rồi viết ra giấy. Sau đó để lộ ra dãy số thứ hai. Nhớ dãy số này, che nó lại rồi viết ra giấy. Tiếp tục làm như thế với các dãy số còn lại trong danh sách, cố gắng nhớ càng nhiều càng tốt.
Sau 60 giây, so sánh danh sách ghi chép của bạn với đáp án. Bạn viết đúng bao nhiêu dãy số? Tự cho mình 1 điểm với mỗi dãy số chính xác.
ĐIỂM SỐ: /18
“TĂNG LỰC” CHO TRÍ NHỚ
Thời gian: 60 giây
Trọng tâm: Trí nhớ dài hạn
Ngân hàng dữ liệu
Sau đây là danh sách 7 tội trọng trong Kinh Thánh. Dành 20 giây để ghi nhớ. Gấp sách lại, sau đó viết ra giấy tất cả các tội mà bạn có thể nhớ được. Tự cho mình 1 điểm trước mỗi tội mà bạn nhớ được, và 1 điểm thưởng nếu bạn nhớ được cả 7 tội trọng này.
Kiêu căng
Dâm dục
Giận dữ
Háu ăn
Ganh tị
Lười biếng
Tham lam
ĐIỂM SỐ: /8
Sau đây là tên gọi của 9 hành tinh trong hệ Mặt trời(*). Lần này, bạn hãy dành ra 40 giây để nhớ tên cả 9 hành tinh. Gấp sách lại và viết ra giấy tên 9 hành tinh theo đúng thứ tự. Tự cho mình 0,5 điểm với mỗi hành tinh nhớ được và 5,5 điểm nếu bạn nhớ tên tất cả các hành tinh này theo đúng thứ tự.
(*) Từ năm 2006, sao Diêm Vương đã bị loại ra khỏi nhóm các hành tinh thuộc hệ Mặt Trời.
Sao Thủy
Sao Kim
Trái Đất
Sao Hỏa
Sao Mộc
Sao Thổ
Sao Thiên Vương
Sao Hải Vương
Sao Diêm Vương
ĐIỂM SỐ: /10
KHẢ NĂNG NGÔN NGỮ
Thời gian: 60 giây
Trọng tâm: Ngôn ngữ
Đảo chữ(**)
(**) Xem Phụ lục 2.
Với phép đảo chữ, bạn sẽ chuyển đổi vị trí một (hay nhiều) chữ cái trong từ hiện tại để tạo thành một từ khác có ý nghĩa. Bạn có 60 giây để “thưởng thức” trò chơi thú vị này.
Hãy tự cho mình 2 điểm với mỗi từ mới và thưởng thêm 2 điểm nếu tìm được một từ khác nữa “ẩn” trong nhóm từ này.
RICTUS
TROPICA
PAGER
LUMP
ĐIỂM SỐ: /10
NÂNG CAO TƯ DUY LÔ-GIC
Thời gian: 60 giây
Trọng tâm: Kỹ năng suy luận
Suy luận tìm số tuổi
Giờ bạn hãy dùng khả năng suy luận của mình để tìm ra số tuổi của 3 người sau đây. Chỉ có 60 giây để thực hiện bài tập này. Tự cho mình 2 điểm nếu trả lời đúng số tuổi của mỗi người và được thêm 2 điểm thưởng trong trường hợp bạn tìm đúng số tuổi của cả 3 người.
48 là tổng số tuổi của cả George, Tony và John
6 năm nữa, tuổi của John sẽ gấp đôi tuổi của Tony
Tổng số tuổi của George và Tony bằng với tuổi của John.
ĐIỂM SỐ: /8
KHẢ NĂNG PHÂN TÍCH
Thời gian: 60 giây
Trọng tâm: Kỹ năng suy luận
Giải mã mật thư(***)
(***) Xem Phụ lục 2.
Bạn có thể nhận ra thông điệp ẩn sau tin nhắn “công việc” này không? Đây là lời nhắn của một anh chồng lăng nhăng gởi cho cô trợ lý riêng.
Tự thưởng cho mình 6 điểm nếu giải mã đúng tin nhắn này(****).
(****) Xem Đáp án ở Phụ lục 1.
Tell Oliver Now If General Happy Triple Yesterday’s Orders Under Rating Scheme, Don’t Accept Realtor’s Loan If Not Guaranteed.
ĐIỂM SỐ: /6
TƯ DUY SÁNG TẠO
Thời gian: 120 giây
Trọng tâm: Kỹ năng suy luận
Tạo liên kết
Trong 120 giây, bạn hãy nghĩ ra các công dụng khác nhau của một con dao nhíp bỏ túi bằng cách liên kết nó với các từ trong danh sách sau đây. Hãy phát huy trí tưởng tượng và khả năng pha trò của bạn!
(*****) Theo truyền thống, Thánh George là một người lính La Mã, được tôn kính như một vị tử vì đạo Kitô giáo. Ông được bất tử hóa trong câu chuyện Thánh George và con rồng và là một trong 14 vị Thánh trợ giúp chống lại các loại bệnh tật.
Tự cho điểm dựa trên số công dụng mà bạn có thể nghĩ ra:
0 – 10 công dụng: 2 điểm
11 – 20 công dụng: 4 điểm
21 – 30 công dụng: 6 điểm
31 – 40 công dụng: 8 điểm
> 40 công dụng: 10 điểm
ĐIỂM SỐ: /10
Cộng điểm các phần và kiểm tra xem bạn đã làm tốt đến mức nào:
60 – 70 điểm:
Tuyệt vời! Trí não của bạn vận hành quá ổn! Hãy duy trì năng lực tuyệt vời này bằng chương trình luyện tập ở đây.
45 – 59 điểm:
Nhìn chung là khá tốt. Bạn nên tiếp tục cải thiện năng lực của bộ não bằng các bài tập trong cuốn sách này. Lưu ý những lĩnh vực bạn đạt được ít điểm số hơn và tập trung thực hiện các bài tập của chương trình.
30 – 44 điểm:
Mức điểm số trung bình cho thấy bạn còn nhiều “đất” để phát triển khả năng trí não. Bạn cần thực hành theo phương pháp được giới thiệu ở đây vì chúng sẽ cải thiện hoạt động trí não của bạn một cách đáng kể.
15 – 29 điểm:
Tiếp tục đọc và áp dụng chương trình rèn luyện này càng sớm càng tốt. Các bài luyện tập sau đây sẽ giúp trí não tinh tường hơn, đánh thức những năng lực chưa được khai phá bên trong bộ não. Kiên trì thực hiện chương trình, bạn sẽ ngạc nhiên trước sự thay đổi nhanh chóng và tích cực của não bộ.
0 – 14 điểm:
Đừng vội chán nản khi nhận điểm số thấp vì các phương pháp, chương trình trong cuốn sách này được soạn thảo nhằm giúp trí óc của bạn “xoay chuyển tình thế” và hoạt động tốt hơn. Bí quyết chính là hãy thường xuyên thử thách, kích hoạt não bộ. Nếu kiên trì, chắc chắn bạn sẽ thành công!
Tuổi tác không thành vấn đề!
Có ý kiến cho rằng khi tham gia những bài kiểm tra như thế này, người càng trẻ tuổi thì càng đạt được điểm cao. Song, trên thực tế, điểm số phần lớn phụ thuộc vào “sức khỏe” của não bộ.
Cho đến bây giờ, các nhà khoa học vẫn khẳng định bộ não sẽ lão hóa dần theo tuổi tác. Nhưng sự thật là chẳng có bằng chứng xác thực nào chứng minh cho luận điểm này.
Từ nhiều thập kỷ qua, các bài kiểm tra IQ dường như luôn chỉ ra rằng những người trẻ tuổi thường đạt điểm số cao hơn những người lớn tuổi, điều này càng củng cố thêm cho niềm tin phổ biến: trí thông minh sẽ giảm dần theo năm tháng. Mà thực ra không phải như vậy, dựa trên hai nguyên do:
- Thứ nhất, IQ cao hay thấp đơn giản là do luyện tập. Những người trẻ tuổi thực hiện các dạng bài tập rèn luyện trí não thường xuyên hơn so với những người lớn tuổi. Nhưng khi được luyện các bài tập đòi hỏi phải động não thì những người lớn tuổi cũng đạt được nhiều kết quả đáng kinh ngạc.
- Thứ hai, các bài kiểm tra IQ thường được thực hiện trong sự ràng buộc về thời gian. Nếu loại bỏ áp lực về thời gian thì người lớn tuổi cũng có thể làm tốt như người trẻ tuổi – có thể lý giải rằng người càng lớn tuổi càng chậm hơn vì sự từng trải, kinh nghiệm sống của họ khiến họ phải suy nghĩ cặn kẽ, thấu đáo hơn trước khi đưa ra kết quả cuối cùng. Tuổi tác mở rộng phạm vi hiểu biết của bạn!
Hiện nay, nhờ vận dụng những kỹ thuật như chụp ảnh cộng hưởng từ chức năng (fMRI), các nhà khoa học đã phát hiện thấy bộ não là một cấu trúc sinh học linh hoạt có khả năng thay đổi và phát triển đáng kinh ngạc trong suốt cuộc đời chúng ta. Nghĩa là nó có khả năng lập trình và tái lập trình gần như vô hạn. Bằng chứng này đang thuyết phục các nhà khoa học rằng bộ não cũng cần được “tập thể dục” giống như cơ thể để luôn luôn khỏe mạnh.
TRÍ NÃO DIỆU KỲ!
Những vị nữ tu ở Mankato
Những nữ tu ở trường Dòng Notre Dame tại một vùng xa xôi hẻo lánh thuộc thành phố Mankato, bang Minnesota đã thu hút sự chú ý của các nhà khoa học chuyên nghiên cứu về sự lão hóa của bộ não. Nhiều nữ tu trên 90 tuổi và một số ít trên 100 tuổi.
Sơ Marcella Zachman, nhân vật đặc biệt của tạp chí LIFE vẫn còn dạy học mãi cho đến năm 97 tuổi. Sơ Mary Esther Boor đã làm việc ở quầy lễ tân cho đến khi sơ quyết định nghỉ hưu ở tuổi… 99! Ngoài ra, các sơ hầu như rất ít mắc phải chứng mất trí nhớ và các bệnh về não khác so với những người cùng độ tuổi, hoặc nếu có thì cũng chỉ ở mức độ nhẹ.
Giáo sư David Snowdon của trường Đại học Kentucky tin rằng lý do của “phép màu” này là các vị nữ tu đã “khắc cốt ghi tâm” lời răn của Chúa, rằng “trí óc thảnh thơi là quân bài của quỷ dữ”, do đó họ làm bất cứ việc gì để giữ cho trí não luôn bận rộn. Họ thường dành phần lớn thời gian để tham gia các trò đố vui, giải ô chữ, tranh luận sôi nổi về một số vấn đề, viết báo, tham dự hội thảo, và nhiều hoạt động khác.
Snowdon đã nghiên cứu 100 bộ não được các vị nữ tu ở Mankato hiến tặng ngay sau khi họ qua đời. Ông tin rằng chính việc kích thích trí óc khiến cho các liên kết trong não tiếp tục phân chia và tạo ra các liên kết mới thay vì teo dần đi một cách tự nhiên.
Càng tư duy nhiều, trí não càng phát triển!
Một trong những khám phá quan trọng và đáng tin cậy nhất đó chính là hiệu suất hoạt động của trí não nằm trong tầm kiểm soát của mỗi cá nhân, hay nói đúng hơn là nằm ở tần suất tư duy, động não của ta! Mức độ sử dụng trí não và duy trì niềm say mê học tập có ảnh hưởng cực kỳ quan trọng đến năng lực trí não.
Bộ sách Cải thiện Năng lực Trí não kết hợp cả lý thuyết và thực hành vào cùng một chương trình luyện tập nhằm giúp bạn phát huy tối đa năng lực não bộ cho dù bạn đang ở lứa tuổi nào. Bạn sẽ được cung cấp kiến thức liên quan đến nhiều khía cạnh khác nhau trong việc luyện tập trí não – từ sự nhạy bén của não bộ và trí nhớ, cho đến các bài luyện tập thể chất và chế độ ăn uống.
Càng hiểu về bộ não, bạn càng tận dụng được những khả năng đáng kinh ngạc của nó. Mỗi hoạt động tìm hiểu cách vận hành của bộ não là một “liều thuốc kích thích” hết sức giá trị, tương tự như món ăn bổ dưỡng đối với cơ thể vậy. Khi đọc cuốn sách này, bạn sẽ tìm thấy một loạt các phương pháp, các bí quyết giúp bạn thực hiện tốt chương trình rèn luyện trí não và thúc đẩy bạn hành động.
Chương trình được chia làm nhiều phần nhỏ (kế hoạch hành động) với cường độ và khoảng thời gian thực hiện khác nhau.
- Chương trình bắt đầu với 7 Ngày Rèn luyện Năng lực Não bộ, chỉ cần “đầu tư” một tiếng đồng hồ mỗi ngày. Đến cuối ngày thứ 7, bạn sẽ nhận thấy rõ trí óc của mình trở nên nhanh nhạy và sắc sảo hơn hẳn.
- Tiếp theo là 7 Tuần Duy trì Năng lực Não bộ, đòi hỏi bạn phải dành ra mỗi tuần một ngày, kiên trì thực hiện trong vòng 7 tuần. Cuối phần luyện tập này, bạn sẽ cảm nhận được trí óc mình trở nên “thông suốt” như cách đây 10 năm.
- Phần cuối của chương trình là duy trì và củng cố năng lực não bộ dựa trên những tiến bộ mà bạn đã đạt được. Một số bài tập Cải thiện Năng lực Não bộ trong vòng 7 phút sẽ giữ cho bạn đi đúng hướng, đồng thời đưa ra nhiều gợi ý để đảm bảo bộ não của bạn sẽ tiếp tục hoạt động ở mức độ cao nhất.
Khi hoàn thành chương trình này, bạn sẽ nhận thấy trí óc của mình phát triển được những khả năng vượt bậc mà trước giờ bạn chưa bao giờ đạt được. Khi trí óc vận hành tốt hơn, bạn sẽ nhận ra chất lượng cuộc sống được cải thiện – bạn trở nên vui vẻ hơn, tự tin hơn, dám thử sức mình và thêm tin yêu vào cuộc sống.
Vậy thì bạn còn chờ gì nữa? Hãy “sang trang” và bắt đầu “hành trình” mới đi nào!