Vui lòng để tải file. Ấn để đăng nhập

Khoa Học Kỹ Thuật Và Giáo Dục Trung Quốc

Tóm tắt & Review (Đánh Giá) sách Khoa Học Kỹ Thuật Và Giáo Dục Trung Quốc ebook của tác giả Tịch Xảo Quyên & Trương Ái Tử & ThS. Nguyễn Thị Thu Hằng (dịch).

Năm 2008, trên đất nước Trung Hoa đã diễn ra hai sự kiện lớn khiến cả thế giới dõi theo.Sự kiện thứ nhất là việc tổ chức thành công Thế vận hội lần thứ 29 tại Bắc Kinh. Chủ tịch Ủy ban Olympic quốc tế - Roger đã gọi Thế vận hội Bắc Kinh là: “Thế vận hội vô song”. Từ lễ khai mạc cho đến lễ bế mạc, từ Thế Vận hội cho đến Thế vận hội cho người tàn tật, “Thế vận hội khoa học kỹ thuật” ra sức tỏa sáng. Trong thế vận hội, rất nhiều ứng dụng khoa học kỹ thuật cao đều được bắt nguồn từ các trường đại học ở Trung Quốc, ví dụ như “Toàn cảnh hệ thống lập lịch trình mô phỏng thông minh” trong lễ khai mạc và bế mạc Thế vận hội; hệ thống châm lửa ngọn đuốc chính và hoạt động của pháo hoa, xe điện đưa rước khách trong thời gian Thế vận hội .v.v..Một sự kiện lớn nữa là ngày 27 tháng 9 năm 2008, phi thuyền Thần Châu số 7 chở phi hành gia thực hiện chuyến du hành vũ trụ và rời tàu bước ra ngoài không gian. Sự kiện này đã khiến Trung Quốc trở thành nước thứ ba sau Nga và Mỹ nắm bắt kỹ thuật để phi hành gia bước ra ngoài vũ trụ. Công trình hàng không chở người bay vào vũ trụ với quy mô lớn, hệ thống phức tạp, độ tích hợp cao là sự tập trung trí tuệ và tâm huyết của mấy ngàn đơn vị trên cả nước và mấy trăm ngàn đội quân công nghệ. Khi chúc mừng phi thuyền Thần Châu số 7 du hành vũ trụ thành công viên mãn, Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đã nhấn mạnh, cần phải đưa giáo dục vào vị trí chiến lược trong phát triển ưu tiên, dốc sức phát triển sự nghiệp giáo dục để đặt nền tảng cho việc xây dựng đội ngũ nhân tài kiểu mới.Trong tình hình khoa học kỹ thuật phát triển nhanh chóng như hiện nay, mức độ phổ cập khoa học kỹ thuật của một quốc gia quyết định mức độ phát triển lực lượng sản xuất và văn hóa của quốc gia đó, cũng như khả năng sáng tạo của dân tộc đó, bất cứ phát hiện khoa học và phát minh kỹ thuật to lớn nào trong lịch sử nhân loại cũng đều mang lại ảnh hưởng vô cùng to lớn đối với toàn xã hội.Những cạnh tranh quốc tế hiện nay nói cho cùng chính là cạnh tranh về khoa học kỹ thuật và nhân tài. Trước năm 1949, trình độ khoa học kỹ thuật và sự nghiệp giáo dục của Trung Quốc vô cùng lạc hậu, chỉ có khoảng hơn 30 cơ quan nghiên cứu khoa học chuyên môn, các nhân viên làm trong ngành khoa học kỹ thuật không đến 50 ngàn người; tỷ lệ nhập học tiểu học chỉ có 20%, tỷ lệ mù chữ cao, lên đến 80%. Vào thời kỳ khi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vừa mới thành lập, khoa học kỹ thuật của Trung Quốc cần phải xây dựng lại trên một “mảnh đất hoang”. Chính phủ Trung Quốc đề ra chiến lược biện pháp tiến quân về hướng khoa học kỹ thuật, áp dụng hàng loạt các phương pháp nhằm thúc đẩy sự nghiệp khoa học kỹ thuật và sự nghiệp giáo dục phát triển, khoa học kỹ thuật tinh xảo đạt được những đột phá lớn, sự nghiệp giáo dục thực hiện được những bước nhảy lịch sử, từ đó đã nhanh chóng thay đổi diện mạo lạc hậu của Trung Quốc trong khoa học kỹ thuật và giáo dục.Ngày 24 tháng 5 năm 1977, Đặng Tiểu Bình nêu rõ: “So với các nước phát triển, khoa học kỹ thuật và giáo dục của chúng tôi lạc hậu hơn họ 20 năm” và “Thúc đẩy khoa học kỹ thuật cần phải tiến hành song song với việc thúc đẩy giáo dục. Bắt đầu từ bậc tiểu học cho đến cấp hai, đại học…, công tác giáo dục cần phải đi bằng hai chân, vừa chú trọng phổ cập, vừa chú trọng nâng cao”. Từ khi cải cách mở cửa đến nay, Trung Quốc đã xác định và thực hiện chiến lược lấy khoa học giáo dục để chấn hưng đất nước, sự nghiệp khoa học giáo dục phát triển như vũ bão và đạt được những thành quả quan trọng, sự nghiệp giáo dục phát triển nhanh chóng, hệ thống giáo dục quốc dân có quy mô lớn nhất thế giới đã được xây dựng, từ đó đã tạo nên cơ sở và động lực vững chắc cho việc đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội, nâng cao sức mạnh tổng hợp và sức cạnh tranh quốc tế.Sự phát triển khoa học kỹ thuật và giáo dục của Trung Quốc đương đại về cơ bản dựa trên việc thực hiện chiến lược dài hạn và toàn diện, đó là chiến lược “Khoa giáo hưng quốc” (lấy khoa học giáo dục để chấn hưng đất nước). Nhìn một cách tổng thể, chiến lược “Khoa giáo hưng quốc” là đặt khoa học kỹ thuật và giáo dục vào vị trí chiến lược phát triển kinh tế và xã hội, coi khoa học kỹ thuật tiên tiến và nền giáo dục phát triển, coi việc không ngừng sáng tạo tri thức và tố chất cao của người lao động là động lực cho sự phát triển kinh tế và xã hội, từ đó, đạt đến mục tiêu thực hiện hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa và bước vào thời đại kinh tế tri thức.

***

Có thể nói, không có đề tài thảo luận nào dễ gây tranh cãi như Trung Quốc, đặc biệt tại Việt Nam hiện nay. Phải thành thật thú nhận rằng, tôi là người hâm mộ Trung Quốc “từ đầu đến chân”, nhưng có khi cũng phải rà soát lại sự hâm mộ của mình khi có được thông tin mới. Chẳng ai phủ nhận rằng, Trung Quốc là một đất nước vĩ đại về nhiều mặt. Trên nhiều phương diện như: văn hóa, tổ chức chính trị, quản lý kinh tế, kinh doanh thương mại,… Trung Quốc có thể đóng vai trò làm tấm gương soi cho Việt Nam. Soi để học hỏi những điều tích cực và tránh né những sai lầm mà quốc gia khổng lồ này đã phạm phải (Cách mạng Văn hóa là một ví dụ).

Trên bình diện toàn cầu, việc học hỏi nghiên cứu về quốc gia khổng lồ này lúc nào cũng thu hút được sự quan tâm của giới trí thức và truyền thông. Trong quan hệ quốc tế ngày nay, Trung Quốc nghiễm nhiên đóng vai trò quyết định không thua kém gì so với các siêu cường thế giới khác. Trong bộ sách nổi tiếng Thế giới đi về đâu? (NXB. Thế Giới, Hà Nội, 2010), tác giả Grzegorz W. Kolodko đã dành rất nhiều trang giấy cho vai trò của Trung Quốc trong thế giới đương đại. Ông viết: “Trung Quốc đã đi theo con đường của Trung Quốc, là con đường đặc biệt đúng đắn nếu nhìn từ góc độ phát triển” (tr.316).

Bộ sách [Nhân Văn Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc) của Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu với nhiều hình ảnh minh họa sinh động, đã cung cấp cho người đọc một bức tranh toàn cảnh về Trung Quốc đương đại sau 30 năm cải cách kinh tế. Tất cả các phương diện của kinh tế, văn hóa, xã hội Trung Quốc đều được đề cập đến một cách ngắn gọn, có sức khái quát cao, dễ cho người đọc nắm bắt được những thông tin cơ bản: chế độ chính trị, kinh tế, lịch sử, văn hóa, xã hội, địa lí, pháp luật, ngoại giao, quốc phòng, dân tộc, tôn giáo, khoa học, kỹ thuật, giáo dục, môi trường. Có thể nói đây là bộ bách khoa toàn thư về Trung Quốc hiện đại. Tôi cảm thấy hơi thất vọng khi thấy thiếu những phần bàn về nghệ thuật, điện ảnh, văn học, triết học, ẩm thực, y học, phong thủy, nhưng có lẽ như vậy lại tốt hơn. Nếu những người chủ biên quá ôm đồm, bộ sách chắc chắn sẽ dầy gấp đôi, dễ làm người đọc khiếp đảm. Vả lại, đã có khá nhiều các bộ toàn thư khác liên quan đến văn học và triết học rồi, sự đóng góp của bộ sách sẽ không có điểm nhấn rõ rệt.

Bộ sách [Nhân Văn Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc) gồm có:

[Nghề Sách Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nghề Sách Trung Quốc)
[Ngọc Khí Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Phát Minh Cổ Đại Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Rượu Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Tư Tưởng Triết Học Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Trà Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Võ Thuật Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Y Dược Truyền Thống Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Vườn Cảnh Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Lễ Tết Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Điêu Khắc Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Bảo Tàng Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Văn Vật Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Thủ Công Mỹ Nghệ Truyền Thống Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Phục Sức Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Kinh Kịch Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Đồ Nội Thất Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Đồ Đồng Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Chữ Hán Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Ẩm Thực Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Âm Nhạc Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Gốm Sứ Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Văn Hóa Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Quốc Phòng Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Kiến Trúc Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Pháp Luật Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Xã Hội Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Hội Họa Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Lịch Sử Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Nhà Ở Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Nhân Văn Trung Quốc)
[Môi Trường Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Môi Trường Trung Quốc)
[Ngoại Giao Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Ngoại Giao Trung Quốc)
[Địa Lý Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Địa Lý Trung Quốc)
[Chế Độ Chính Trị Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Chế Độ Chính Trị Trung Quốc)
[Dân Tộc Và Tôn Giáo Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Dân Tộc Và Tôn Giáo Trung Quốc)
[Kinh Tế Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Kinh Tế Trung Quốc)
[Khoa Học Kỹ Thuật Và Giáo Dục Trung Quốc](https://dtv-ebook.com.vn/tim-kiem.html?keyword=Khoa Học Kỹ Thuật Và Giáo Dục Trung Quốc)
…

***

Sách Khoa Học Kỹ Thuật Và Giáo Dục Trung Quốc, thuộc bộ Nhân Văn Trung Quốc của Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu, tập trung giới thiệu sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật và giáo dục tại Trung Quốc, đặc biệt sau thời kỳ cải cách mở cửa. Nội dung chính bao gồm:

Các cột mốc nổi bật năm 2008:
Thế vận hội Bắc Kinh: Được mệnh danh là “Thế vận hội khoa học kỹ thuật” với các ứng dụng công nghệ tiên tiến như hệ thống lập lịch trình thông minh, châm lửa ngọn đuốc, và xe điện, phần lớn do các trường đại học Trung Quốc phát triển.
Phi thuyền Thần Châu 7: Trung Quốc trở thành quốc gia thứ ba (sau Nga và Mỹ) đưa phi hành gia bước ra ngoài không gian, thể hiện sức mạnh công nghệ hàng không vũ trụ với sự đóng góp của hàng ngàn đơn vị và hàng trăm ngàn chuyên gia.
Chiến lược “Khoa giáo hưng quốc”: Từ khi cải cách mở cửa, Trung Quốc xác định khoa học kỹ thuật và giáo dục là động lực chính cho phát triển kinh tế - xã hội, hiện đại hóa đất nước và cạnh tranh quốc tế. Chủ tịch Hồ Cẩm Đào nhấn mạnh vai trò chiến lược của giáo dục trong việc đào tạo nhân tài.
Bối cảnh lịch sử: Trước 1949, khoa học kỹ thuật và giáo dục Trung Quốc rất lạc hậu (chỉ hơn 30 cơ quan nghiên cứu, dưới 50.000 nhân viên khoa học, tỷ lệ mù chữ 80%). Sau khi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập, chính phủ đã xây dựng lại từ “mảnh đất hoang” với chiến lược dài hạn.
Thành tựu hiện đại:
Khoa học kỹ thuật đạt nhiều đột phá (hàng không vũ trụ, công nghệ cao).
Giáo dục phát triển vượt bậc với hệ thống giáo dục lớn nhất thế giới, vừa phổ cập vừa nâng cao chất lượng, tạo nền tảng cho kinh tế tri thức và sức mạnh quốc gia.

Sách nhấn mạnh rằng sự phát triển này không chỉ là kết quả của chính sách mà còn là sự kết tinh trí tuệ và nỗ lực của toàn dân tộc, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về nhân tài và công nghệ.

Đánh giá sách

Điểm mạnh:

Tính khái quát và minh họa sống động: Sách cung cấp cái nhìn tổng quan về hành trình phát triển khoa học kỹ thuật và giáo dục Trung Quốc với các ví dụ cụ thể (Thế vận hội, Thần Châu 7), được hỗ trợ bởi hình ảnh minh họa phong phú, giúp người đọc dễ hình dung.
Tập trung vào thành tựu nổi bật: Việc chọn các sự kiện năm 2008 làm điểm nhấn tạo ấn tượng mạnh về khả năng công nghệ của Trung Quốc, đồng thời khẳng định vai trò của giáo dục trong chiến lược quốc gia.
Dễ tiếp cận: Ngôn ngữ ngắn gọn, súc tích, phù hợp với độc giả phổ thông muốn tìm hiểu cơ bản về sự phát triển khoa học và giáo dục của Trung Quốc hiện đại.

Điểm yếu:

Thiếu chiều sâu phân tích: Dù nêu bật thành tựu, sách không đi sâu vào các thách thức như chênh lệch giáo dục giữa thành thị và nông thôn, hay vấn đề đạo đức trong nghiên cứu khoa học (ví dụ: tranh cãi về công nghệ gene). Nội dung thiên về ca ngợi hơn là đánh giá toàn diện.
Thiếu góc nhìn quốc tế: Sách ít so sánh sự phát triển của Trung Quốc với các quốc gia khác ngoài việc nhắc đến Nga và Mỹ trong lĩnh vực không gian, khiến người đọc khó đánh giá vị thế thực sự của Trung Quốc trên bản đồ khoa học thế giới.
Hạn chế về phạm vi nghệ thuật và văn hóa: Như bạn đã nhận xét về bộ sách, cuốn này không đề cập đến các lĩnh vực liên quan như triết học, nghệ thuật hay văn học trong khoa học và giáo dục, làm giảm tính đa chiều.

Ý nghĩa đối với độc giả Việt Nam:

Với tư cách một quốc gia đang phát triển, Việt Nam có thể học hỏi chiến lược “Khoa giáo hưng quốc” của Trung Quốc, đặc biệt là cách kết hợp giữa phổ cập giáo dục và nâng cao chất lượng nhân tài để thúc đẩy kinh tế. Tuy nhiên, cần tránh những sai lầm như sự mất cân bằng trong phân bổ nguồn lực giáo dục mà Trung Quốc từng đối mặt.
Các thành tựu như Thế vận hội hay Thần Châu 7 cũng là nguồn cảm hứng cho Việt Nam trong việc ứng dụng công nghệ vào các dự án lớn.

So sánh với các tài liệu khác:

So với Thế giới đi về đâu? của Grzegorz W. Kolodko, cuốn sách này ít nhấn mạnh vai trò địa chính trị của khoa học và giáo dục Trung Quốc, mà tập trung vào mô tả nội tại. Điều này phù hợp với mục tiêu của bộ Nhân Văn Trung Quốc – cung cấp thông tin cơ bản hơn là phân tích chiến lược toàn cầu.

Kết luận

Khoa Học Kỹ Thuật Và Giáo Dục Trung Quốc là một tài liệu nhập môn giá trị, mang đến cái nhìn rõ nét về sự phát triển ấn tượng của Trung Quốc trong hai lĩnh vực then chốt này. Điểm mạnh nằm ở tính tổng quan và các ví dụ cụ thể, nhưng điểm yếu là thiếu chiều sâu và góc nhìn đa dạng. Đối với bạn – một người hâm mộ Trung Quốc – cuốn sách này có thể làm tăng thêm sự ngưỡng mộ về sức mạnh công nghệ và giáo dục của quốc gia này, nhưng để hiểu đầy đủ hơn về các thách thức và tác động toàn cầu, bạn nên kết hợp với các nguồn tài liệu khác.